تاثیر کم آبی بر کیفیت میوه نهال گیلاس

یکی از درختان بلند قامت خانواده گلسرخیان گیلاس است که ارتفاع این درختان ممکن است گاهی به بیش از 20 متر برسد، به نظر می رسد که خاستگاه این درختان بلند قامت و تنومند کشورهای اروپای شرقی و یا کشورهای آسیای غربی است در واقع این درخت زیبا بومی مناطقی بین دریای سیاه و دریای خزر است و سپس از این مناطق به سایر نقاط دنیا گسترش یافته است و امروزه کشت آن در تمام دنیا رواج یافته و یکی از میوه های محبوب به شمار می رود.

گیلاس میوه ای تابستانه و بسیار خوش مزه و لذیذ است که دارای طرفدارانی بسیاری هم در بین مصرف کنندگان و هم در بین باغداران است چرا که این درخت به دلیل پر بار بودن یکی از درختان سود ده در بین درختان میوه است و افراد زیادی علاقه مند به داشتن یک باغ تجاری و اقتصادی گیلاس هستند تا بتوانند از سود بی نظیر آن بهره مند گردند

درخت گیلاس نیز مانند تمام درختان دیگر دارای نیازها و شرایط محیطی و آب و هوایی ویژه و مناسب خویش هستند تا بتوانند به میزان باردهی قابل قبولی دست یابند و یکی از مهم ترین نیازهای هر درختی از جمله درخت گیلاس آب و دسترسی به منابع آبی کافی است که در این مقاله تاثیر آبیاری و تنش های آبی بر میزان باردهی درخت گیلاس را مورد ارزیابی قرار خواهیم داد

عوامل موثر بر میزان باردهی درختان گیلاس

درخت گیلاس یکی از درختان پر ثمر در میان درختان میوه تلقی می شود از همین رو سرمایه‌گذاران بسیاری به کشت درختان گیلاس به عنوان یک باغ اقتصادی تمایل دارند و یکی از انتخاب های اصلی آنها برای احداث باغ به شمار می رود از این رو میزان باردهی این درختان بسیار مهم و حیاتی است بنابراین بایستی فاکتورهایی که بر میزان باردهی درختان گیلاس موثر هستند را بشناسید که یکی از مهم ترین عوامل موثر بر میزان باردهی درختان گیلاس اصول صحیح آبیاری این درختان است

آبیاری درختان گیلاس

هر درختی که کاشته می شود برای بقا، رشد و باردهی نیازهایی دارد که اگر به موقع تامین نشوند ممکن است که سلامت و میزان عملکرد آنها به شدت کاهش یابد بنابراین پیش از کشت هر درختی بایستی نیازهای آن را بشناسید درختان (نهال) گیلاس نیز مانند سایر درختان دارای نیازهای اساسی و اولیه ای است که بایستی به موقع و به میزان کافی تامین شوند تا عملکردی قابل قبول داشته باشند و بتوانند به خوبی رشد نمایند و در طی حیات خود درختانی سالم و شاداب باقی بمانند

یکی از مهم ترین نیازهای اساسی درختان گیلاس نیاز به آب کافی برای آبیاری و البته رعایت اصول آبیاری این درختان است که پارامترهای بسیار مهمی در تامین نیاز آبی درختان گیلاس موثر هستند پس آبیاری یک عمل مهم و تخصصی است که نیاز به اطلاعات کافی و شناخت فیزیولوژی گیاه دارد هرگز نمی توان بدون برنامه و شناخت ویژگی های درخت در تامین نیاز آبی آن موفق عمل نمود

عوامل موثر بر آبیاری درختان گیلاس

فاکتورها و پارامترهای مهمی در موفقیت آبیاری یک درخت موثر هستند که بدون در نظر گرفتن آنها ممکن است تاثیرات مثبت  آبیاری بر میزان باردهی درختان گیلاس کاهش یابد که برخی از مهم ترین آنها را بیان خواهیم نمود

کیفیت آب آبیاری

یکی از مهم ترین پارامترهای موثر بر میزان موفقیت آمیز بودن عمل آبیاری کیفیت آبی است که باغدار با آن درختان خود را آبیاری می نماید به عنوان مثال آب شور ممکن تاثیرات بسیار منفی بر سلامت درختان گیلاس و میزان باردهی آنها داشته باشد از این رو هر آبی با هر میزان املاحی برای آبیاری درختان گیلاس مناسب نخواهد بود و برای داشتن درختان گیلاس با باردهی ایده آل بایستی نیازهای اساسی آن مانند آب مورد نیاز آن نیز به صورت ایده آل تهیه شود و در اختیارش قرار بگیرد.

رعایت نظم آبیاری

یکی از مهم ترین فاکتورها برای آبیاری درختان مختلف از جمله گیلاس رعایت نظم و دور آبیاری است و اگر آبیاری درختان گیلاس بدون نظم و برنامه ای خاص صورت بگیرد نه تنها تاثیر مثبت نخواهد داشت بلکه ممکن اثرات سو و منفی بر سلامت و به دنبال آن میزان باردهی درختان گیلاس باقی بگذارد از این رو یکی از مواردی که هنگام آبیاری درختان گیلاس باید مورد توجه قرار دهید رعایت نظم و دور آبیاری است که متغیرهای متعددی در تعیین دور آبیاری درختان گیلاس موثر هستند که برخی از مهم ترین آنها به شرح زیر است

• سن درخت: درختان جوان و نهال های تازه کاشت شده به حجم کمتری آب با تعداد دفعات بیتشری آبیاری احتیاج دارند بدین منظور فاصله‌ی بین آبیاری درختان جوان تر باید کمتر از فاصله بین دو آبیاری درختان مسن تر باشد
• فصل آبیاری: یکی دیگر از متغیرهای موثر بر دور آبیاری فصل انجام آبیاری است بسیار واضح و مسلم است درختان گیلاس در فصول رشد مانند بهار و تابستان به آبیاری بیشتر با فواصل کمتری نسبت به فصول سرد مانند پاییز و زمستان نیاز دارند به طوری که ممکن است حتی در فصل زمستان با توجه به شرایط جوی درختان گیلاس اصلا احتیاجی به آبیاری نداشته باشند
• بافت خاک: یکی دیگر از عوامل موثر بر تعیین دور آبیاری درختان گیلاس بافت خاک است به طوری که درختانی که در خاک هایی با بافت سبک که ظرفیت نگه داری آب کمتری دارند احتیاج به آبیاری با فواصل کمتری دارند نسبت به درختانی که در خاک های سنگین با ظرفیت نگه داری آب بیشتری کشت شده اند.
• شرایط آب و هوایی و جوی: در مناطقی بارش بیشتر و با پراکندکی مساعد انجام می شود ممکن است فواصل آبیاری بیشتر شود نسبت به مناطقی که نزولات جوی کمتر و یا با پراکنش نا مناسبی دارند.

تنش های آبی درختان گیلاس

درختان گیلاس نیز مانند سایر درختان میوه به تنش های آبی بسیار حساس است و میزان باردهی آن به شدت تحت تاثیر این تنش ها قرار می گیرد و ممکن است عملکرد باغ به شدت کاهش یابد و یا کیفیت میوه های تولید شده کاهش یابد که منجر به کاهش بازار پسندی میوه ها شده و سود حاصل از باغ را کاهش دهد تنش آبی درختان گیلاس مانند درختان دیگر بر دو قسم زیر است

• تنش پر آبی

ممکن است تصور کنید تنها کم آبی ممکن است به درختان آسیب برساند و تنش آبی را فقط کم آبی در نظر می گیرند اما بایستی گفت به همان اندازه که کم آبی ممکن است بر درختان میوه به ویژه گیلاس تاثیر بگذارد و باعث کاهش کمیت و کیفیت میوه های آن شود پر آبی نیز آسیب های متعددی به درخت خواهد زد که همین عوارض موجب کاهش میزان باردهی درختان گیلاس خواهد شد

پر آبی موجب کاهش اکسیژن موجود در خاک اطراف ریشه شده و همین امر موجب خفگی ریشه های درختان گیلاس در اثر کاهش اکسیژن می گردد و نیز پر آبی ممکن است به دلیل افزایش رطوبت بیش از اندازه خاک سبب ایجاد پوسیدگی در ریشه ها شود و آسیب به ریشه راه نفوذ عوامل بیمارگر و آفات را به درختان باز خواهد نمود و از این طریق نیز بر سلامت درخت و میزان باردهی آن اثر خواهد گذاشت.

• تنش کم آبی

آب یکی از مهم ترین نیازهای درختان میوه است و درختان گیلاس نیز از این قاعده مستثنا نیستند و بدون وجود منابع آبی کافی برای آبیاری درختان گیلاس احداث باغ گیلاس عملا غیر ممکن و غیر اصولی است و باغ باردهی اقتصادی نخواهد داشت، کم آبی از طرق مختلف ممکن است موجب کاهش میزان عملکرد کمی و کیفی درختان گیلاس شود که به شرح زیر است

• درختان گیلاس برای جذب مواد غذایی و سلامت به آب احتیاج دارند و در صورتی که آب کافی در اختیار درختان گیلاس قرار نگیرد این درختان قادر نخواهند بود مواد غذایی مورد نیاز خود را به موقع از خاک جذب نموده و دچار ضعف غذایی خواهند شد و از این رو عملکردهای مختلف درخت مانند رشد، گرده افشانی و گل دهی و تولید میوه به دلیل عدم تامین عناصر مورد نیاز دچار اختلال شده و میزان باردهی درخت به شدت کاهش خواهد یافت
• از سوی دیگر درختان میوه و خاصه در این مطلب درختان گیلاس هنگام تنش آبی برای آنکه بتواند شرایط را تاب بیاورد و بتواند بقا یابد سطح تمامی فعالیت های خود را که به آب وابسته به حداقل ممکن خواهد رساند و برای این منظور رشد، تولید میوه، فتوستنز و غیره را به حداقل ممکن خواهد رساند تا تنها بتواند در این شرایط بحرانی بقا یابد از این رو کیفیت و کیمیت میوه ها به شدت در اثر کم آب کاهش خواهد یافت.
• همچنین کم آبی موجب کاهش مقاومت گیاه در برابر آفات و بیماری ها خواهد شد چرا که اکثر آفات و بیماری ها درختان ضعیف را بیشتر مورد حمله و تغذیه قرار خواهند داد و از آنجا که کم آبی به دلیل عدم جذب صحیح و به موقع مواد غذایی موجب ضعف درختان گیلاس خواهد شد و همین این امر موجب جذب بیشتر آفات و بیماری ها به درخت خواهد شد و از این طریق نیز میزان کمیت و کیفیت میوه های درخت گیلاسی که دچار تنش کم آبی شده باشد را کاهش خواهد داد

مراحل حساس به کم آبی در درختان گیلاس

گرچه تمامی مراحل رشدی در درختان گیلاس تحت تاثیر کم آبی قرار خواهند گرفت اما برخی مراحل رشدی در طی یک فصل رشد در درختان گیلاس به کم آبی واکنشی شدید تر نشان خواهند داد بدین معنی که نسبت به کم آبی حساس تر هستند و تاثیر کم آبی در این مراحل بر درخت بیشتر از مراحل دیگر خواهد بود، براین منظور ابتدا مراحل مختلف رشد میوه در درختان گیلاس در طی یک فصل رشد را بایستی بشناسید و سپس در مورد مراحل حساس تصمیم گیری کنید

بایستی گفت که به طور کلی مراحل رشد در درختان میوه هسته دار به سه مرحله قابل تقسیم است

• مرحله اول : در این مرحله که اولین مرحله رشد در درختان هسته دار مانند گیلاس است میوه ها تشکیل شده و به سرعت رشد می کنند در واقع می توان گفت که مرحله اول مرحله تقسیم سلولی و رشد سریع میوه است که بسیار حائز اهمیت است.
• مرحله دوم: در این مرحله از رشد درختان هسته دار مانند گیلاس هسته های میوه ها در حال سخت شدن هستند و رشد میوه در این مرحله نسبت به مرحله قبل کند تر است
• مرحله سوم: این مرحله یکی از مراحل مهم و تاثیر گذار در میزان باردهی درختان گیلاس است چرا که در این مرحله سایز و انداره میوه ها به سرعت رشد می کند و میوه ها در این مرحله است که بزرگ و آبدار می شوند و هر نوع تنشی در این مرحله بر کمیت و کیفیت میوه های گیلاس اثر خواهد گذاشت

با توجه به مراحل رشدی در درختان گیلاس که شرح داده شد به نظر می رسد که کم آبی در مراحل یک و دو بر میزان باردهی بسیار اثر خواهد گذاشت و هرگز نباید در این دو مرحله درختان دچار تنش به ویژه تنش کم آبی شوند و در مرحله دوم چون رشد میوه کندتر است ممکن است تنش کم آبی تاثیر چندانی بر میزان عملکرد کلی درخت نداشته باشد

اما بایستی گفت از آنجا که میوه درختان گیلاس جزو میوه های زود رس طبقه بندی می شود و رشد سریع میوه از زمان تشکیل شدن تا برداشت ادامه خواهد یافت و مرحله دوم بسیار کوتاه است تمام این مراحل به کم آبی و تنش خشکی حساس هستند و در میزان باردهی کمی و کیفی درختان تاثیر خواهد داشت و بایستی از ایجاد تنش خشکی در این مراحل به درختان گیلاس بپرهیزید

کم آبیاری چیست

امروزه با توجه به شرایط جوی حاکم بر مناطق مختلف کشور مانند افزایش دما، کاهش نزولات جوی، کاهش سطح سفره های آبی زیر زمینی و به دنبال آن کاهش دسترسی به منابع آبی کافی برای آبیاری درختان میوه مختلف، روش های مدیریتی مختلفی برای آبیاری درختان میوه اتخاذ می کنند که یکی از این روش ها که امروزه در مناطق مختلف جهان نیز اجرا می شود روش مدیریت کم آبیاری درختان میوه است

بایستی بدانید که کم آبیاری با تنش خشکی و کم آبی متفاوت است، در رویکرد کم آبیاری برای مدیریت بهتر و صحیح تر آب در درختان میوه، در مراحلی که سرعت رشد درخت کمتر است و درختان به میزان کمتری آب احتیاج دارند از آبیاری کامل درختان اجتناب می کنند که آب کافی برای آبیاری این درختان در مراحل حساسی که به حجم بیشتری آب احتیاج دارند و سرعت رشد درخت بیشتر است تامین شود و درختان در این مراحل دچار تنش کم آبی نگردند.

از این رو از آبیاری کامل درختان در مراحلی که تاثیر کمتری در میزان کمیت و کیفیت میوه خواهد داشت خودداری می کنند تا ضمن مدیریت صحیح منابع آبی برای درخت در مراحل حساس میزان باردهی درخت نیز دچار نقصان نگردد و یا میزان کاهش باردهی در اثر عدم دسترسی به منابع آبی کافی به حداقل ممکن برسد

دقت نمایید که برای کاهش حجم آب و کاهش آبیاری درختان میوه مختلف مانند گیلاس بایستی عوامل و فاکتورهای متعددی را در نظر بگیرید و سپس بر اساس آنها مقدار آبیاری و یا حجم آب مصرفی در هر مرحله آبیاری را کاهش دهید به طور کلی عوامل و فاکتورهایی مانند

• نوع رقم نهال کشت شده
• نوع بافت خاک و عمق آن
• نوع اقلیم و شرایط آب و هوایی حاکم بر منطقه و میزان نزولات جوی
• مکانسیم و روش آبیاری درختان میوه

در کاهش میزان آبیاری درختان مختلف موثر خواهد بود و بایستی تمام این فاکتورها را برای انجام صحیح مدیریت کم آبیاری در نظر بگیرید تا این امر با موفقیت انجام شود تا سلامت درخت و میزان باردهی آن کمتر تحت تاثیر قرار بگیرند

مدیریت کم آبیاری در درختان گیلاس

برای انجام کم آبیاری درختان گیلاس بایستی این امر در مراحلی از رشد درختان گیلاس انجام شود که کاهش میزان آبیاری کمترین اثر ممکن را بر میزان باردهی درختان گیلاس داشته باشد از این رو بهتر است این امر در زمانی انجام شود که درخت در مرحله رشد رویشی قرار دارد و از انجام کم آبیاری در مراحل حساس رشد درخت به ویژه رشد زایشی و تولید میوه و رشد سریع آن خودداری کنید چرا که بر میزان کمیت و کیفیت محصول درخت به شدت اثر گذار خواهد بود.

از این رو می توان از مدیریت کم آبیاری در مراحل پس از برداشت میوه به جز مراحل تشکیل جوانه گل، میزان آبیاری را کاهش داد به طوری که می توان برای مدیریت کم آبیاری پس از برداشت محصول گیلاس میزان آبیاری درختان گیلاس را تا حدود 50 درصد کاهش دهند البته دقت کنید که از تنش شدید آبی به درختان گیلاس پس از برداشت خود داری کنید

نتیجه گیری

آب یکی از نیازهای اساسی درختان مختلف از جمله گیلاس است و میزان باردهی درختان گیلاس به شدت تحت تاثیر نحوه صحیح آبیاری آنها و تامین به موقع و به اندازه نیاز آبی آنها قرار دارد و بدون توجه به تامین منابع آبی کافی برای انجام آبیاری درختان گیلاس از احداث باغ تجاری گیلاس خودداری نمایید چرا که احداث یک باغ بدون وجود آب کافی برای تامین نیاز آبی درخت محکوم به نابودی است و تنها هزینه ای بر شما تحمیل خواهد شد بدون آنکه سودی عاید شما گردد

اما نباید فراموش کنید حتی با وجود کم آبی با مدیریت صحیح منابع آبی نیز می توانید باغی پر بار داشته باشید و برای این امر می توان از روش های نوین آبیاری که هدر رفت آب در هنگام آبیاری درختان جلوگیری می نماید و راندمان آبیاری را افزایش می دهند استفاده نمود و یا از ارقام مقاوم به کم آبی برای احداث باغ استفاده نمود که برای امر بهتر است برای خرید نهال گیلاس به سراغ نهالستان هایی بروید که بهترین و مناسبت ترین نهال را به شما عرضه می کنند و فروش نهال در آنها همراه با ضمانت نامه و لیبل سلامت است و همچنین قمیت نهال در نهالستان آنها برای شما مقرون به صرفه و اقتصادی است