نهال گل محمدی

ایرانی‌ها از هزاران سال پیش به عطر و بوی خوش عادت داشتند. به همین دلیل همواره به دنبال تولید محصولاتی بودند که این ویژگی را به همراه داشته باشد. حتما شما هم بارها از گل محمدی خشک شده برای دم کردن چای یا اسانس و گلاب در غذاها و دسرهای خود استفاده کرده اید. گل محمدی یا همان گل سرخ یکی از گونه‌های گل رز است که خواص فراوانی دارد. انواع ارقام نهال گل محمدی از دیرباز در ایران پرورش می‌یابد .این گل بومی ایران است اما اروپایی‌ها اغلب آن را با نام گل دمشقی می‌شناسند.

در قدیم دمشقی‌ها گل محمدی را از ایران به کشور خود وارد می‌کردند و عمل اسانس‌گیری را انجام می‌دادند. به همین علت است که نام آن را گل دمشقی گذاشته اند.

در این مقاله قصد داریم مراحل پرورش این گل خوشبو و پرطرفدار را به شما آموزش دهیم و نکات مهم و کاربردی از چالش‌های پیش رو را شرح دهیم. پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

تاریخچه و مشخصات کلی درخت گل محمدی

ایران ۲۲ هزار هکتار زمین زیر کشت انواع ارقام نهال گل محمدی دارد که این کشور را به بزرگترین تولیدکننده این گیاه در جهان تبدیل کرده است. گل محمدی گونه‌های متعددی در سراسر جهان دارد. امروزه این گل به دلیل اثرات درمانی برای بیماری‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

گل محمدی به دلیل زیبایی منحصربفرد، رایحه دوست داشتنی و خواص استثنایی، گیاهی شناخته شده است. اسناد و مدارک حاکی از آن است که منشاء این گیاه ایران است و رشد این گیاه از ایران شروع شده است. امروزه ایران، بلغارستان، ترکیه و هلند از تولیدکنندگان اصلی گل محمدی هستند. ایران همچنین بزرگترین تولید کننده گلاب در جهان است. قابل ذکر است که ایران تا قرن شانزدهم بزرگترین تولید کننده اسانس گل سرخ در جهان بود.

ابن سینا دانشمند بزرگ ایرانی که در علم پزشکی متخصص بود، برای شفای بیماریها به خواص باارزش گل محمدی اشاره کرده است. این گیاه به دلیل خواص ویژه ای که دارد در صنایع مختلفی مانند لوازم آرایشی و بهداشتی، صنایع غذایی، داروسازی و … استفاده می‌شود.

خواص بیشمار گل محمدی

چای گل محمدی به دلیل کاهش اشتها و خواص چربی سوزی که دارد می‌تواند به کاهش وزن کمک کند. علاوه بر این، آنتی اکسیدان‌ها و ویتامین‌های موجود در گیاه، به ویژه روغن گل محمدی ، به رفع چین و چروک پوست و درمان آلرژی و التهاب پوست کمک می‌کند.

این گیاه سرشار از ویتامین C است و خاصیت ضدالتهاب، ضد استرس و آرام بخش دارد. بنابراین از خواص درمانی آن برای درمان بیماری‌هایی مانند افسردگی ، سرطان، چاقی، ناراحتی‌های معده و روده و چین و چروک‌های پوستی، تقویت سیستم ایمنی و دردهای قاعدگی استفاده می‌شود.

انواع ارقام نهال گل محمدی پس از یک سال بر روی درخت تشکیل می‌شوند و در اوایل صبح باز می‌شوند. عمر این گل‌ها بسیار کوتاه است و فقط یک مرتبه در سال گل می‌دهند.

عمر درخت گل محمدی 40 الی 50 سال است اما باردهی اقتصادی حدود 25 سال طول می‌کشد.

انواع ارقام نهال گل محمدی

نهال گل محمدی ارقام گوناگونی دارد که بسیاری از باغداران با توجه به ویژگی‌های مختلف یک یا چند گونه را برای کشت انتخاب می‌کنند. بهترین نوع نهال گل محمدی عبارتند از:

• گل محمدی زرد
• معمولی تیغ دار
• اصلاح شده بدون خار
• گل محمدی سفید

شرایط محیطی درخت گل محمدی

پرورش نهال گل محمدی اغلب در محیط‌های کوهپایه ای با آب و هوای خشک و معتدل است . تابستان‌های معتدل و خشک و زمستان‌های سرد به رشد بهتر این گیاه کمک می‌کند. از ویژگی‌های مهم این گیاه مقاوم بودن و سازگاری نسبت به آب و هوای خشک و گرم است. بطور کلی گل محمدی در برابر شرایط ناپایدار محیطی مانند گرما، سرما، شوری خاک، نبود کود و مواد غذایی و نبود آب مقاومت بالایی دارد.

زمان گلدهی انواع ارقام نهال گل محمدی از اوایل اردیبهشت تا اوایل تیرماه است.  در هر منطقه باز شدن گلها 20-30 روز طول می‌کشد. ماندگاری گلها حداکثر یک روز است و پس از آن رنگ صورتی روشن گلبرگها سفید می‌شود و با وزش باد خفیف گلبرگها پر شده و می‌ریزند.

آب و هوا، نور و دما برای کاشت نهال گل محمدی

کشت گل محمدی باید در زیر نور کامل خورشید ، دور از درختان یا پرچین‌ها انجام شود تا حداقل در تمام طول ظهر در معرض آفتاب قرار گیرد.

آب و هوای معتدل برای گل محمدی بسیار مناسب است . دمای بین 0 تا 5 درجه سانتیگراد به مدت 15 روز قبل از شروع گلدهی باعث افزایش کمیت و همچنین کیفیت گلها می‌شود.

طرز کاشت نهال گل محمدی در زمان گلدهی دما باید بین 25 تا 30 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی بالای 60 درصد باشد. رطوبت هوای بالای 60 درصد و دمای متوسط ​​15 تا 20 درجه سانتیگراد عملکرد گل را بیشتری می‌کند.

دما در شب باید 3 الی 4 درجه نسبت به روز تفاوت داشته باشد. این امر برای ایجاد جوانه‌ها بر روی درخت بسیار مهم است. انواع ارقام نهال گل محمدی برای گلاب گیری به خواب زمستانی نیاز دارند، اما در مناطق با زمستان‌های بسیار سرد و یخبندان هرس باید زودتر از موعد انجام شود.

برای گلدهی بیشتر بهتر است سایه زیادی نباشد ، اما در برخی از محیط‌ها که آفتاب مستقیم بر گلبرگ‌ها می‌تابد، کمی سایه لازم است.

خاک مناسب جهت کاشت گل محمدی

شما می‌توانید هر خاکی را از خاک‌های لومی و رسی گرفته تا خاک‌های سنگین و شنی با مقادیر pH 6-8 انتخاب کنید. رشد طبیعی گیاه در خاک‌های سنگین با بافت معمولی و در کوهپایه‌ها که سنگریزه ای و سنگلاخی هستند موفق تر بوده است. ولی برای کاشت گیاه بهتر است از خاک‌های سبک و شنی استفاده کنید. در ارتفاعات و مناطقی که شیب بیشتری دارند ، از نظر کیفیت و کمیت گیاه بهتر رشد می‌کند.

در محیط‌ های کوهپایه ای نیز امکان رشد بسیاری از گیاهان میسر نمی باشد. به همین دلیل می‌توان از لحاظ اقتصادی کاشت نهال گل محمدی را در آن آغاز کرد.

فاصله کاشت نهال گل محمدی بیشتر بستگی به این دارد که هرس را چگونه انجام می‌دهید. اگر به صورت منظم هرس می‌کنید ، فواصل کاشت می‌تواند در اندازه‌های نزدیک تری باشد. استاندارد فاصله برای کاشت نهال گل محمدی 3 در 4 متر است. اگر این فاصله را در کاشت انواع ارقام نهال گل محمدی رعایت کنید بوته‌ها هیچگاه دچار بهم پیچ خوردگی و آسیب توسط خار نخواهند شد. همچنین در برداشت محصول راحت تر هستید.

کود دهی

کودهی نهال گل محمدی می‌تواند مواد موردنیاز را به گیاه برساند. یکی از روش‌ها برای اطمینان از این موضوع آنالیز برگ با روش‌های آزمایشگاهی است. با آنلیز می‌توان فهمید که گیاه به چه موادی بیشتر نیاز دارد. به طور کلی به ازای هر هکتار زمین ، 7 الی 8 کیلو ماده فسفر، 65 کیلو ازت و 36 کیلو پتاسیم توصیه می‌شود.

پیش از شروع ،زمین باید آماده سازی شود. شخم عمیق در فصل پاییز همزمان با کوددهی انجام می‌شود. به ازای هر هکتار زمین، 8 الی 10 تن کود حیوانی پیش از کاشت در خاک ریخته می‌شود تا زمین برای پرورش گیاه آماده شود.

نیاز آبیاری

زمانی که گیاهان پس از دو سال به درستی استقرار پیدا کنند، دفعات آبیاری نهال گل محمدی ممکن است کاهش یابد. زهکشی مناسب در مزرعه برای تخلیه آب بیش از حد باران از مزارع بسیار ضروری است. آبیاری برای کاشت گل محمدی به دفعات 12-15 روز در دوره‌های اوج ضروری است.

ریشه‌های درختچه گل محمدی بسیار عمیق هستند و در شرایط کم آبی می‌توانند از سفره‌های آب زیرزمینی آب خود را تامین کنند. اگر از آبیاری دیم در پرورش انواع ارقام نهال گل محمدی استفاده می‌کنید، بارش باران با میزان 350 میلی متر برای رشد گیاه کافیست و دیگر احتیاجی به آبیاری به روش‌های دیگر ندارد.

هرس

هرس نهال گل محمدی عملیات بسیار مهمی در پرورش گل محمدی است. این گیاه قبل از گلدهی نیاز به یک دوره خواب یا استراحت دارد. در مناطق سردسیر، به دلیل دمای پایین در زمستان، به طور خودکار به خواب می‌رود، اما در مناطق نیمه گرمسیری و معتدل، گیاهان برای ایجاد خواب مصنوعی هرس می‌شوند.

از دیگر اهداف هرس می‌توان به تربیت گیاهان به شکل دلخواه، حفظ اندازه دلخواه، حذف قسمت‌های آسیب دیده و بیمار، حذف جوانه‌های انتهایی ، تغییر عادت رشد برای تشویق رزهای بوته ای و ایجاد انبساط افقی بیشتر و در نهایت تولید جوانه‌های گل بیشتر اشاره کرد.

روش‌های تکثیر

تکثیر نهال گل محمدی به دو روش صورت می‌پذیرد: کاشت بذر و رویش.

کاشت بذر

کاشت بذر هم می‌تواند به روش طبیعی انجام گیرد و هم روش دستی. در روش طبیعی دانه گل‌ها پس از رسیدن و باز شدن  با وزش باد و باران در محیط اطراف پخش شده و در خاک قرار می‌گیرند. این دانه‌ها خود بخود می‌رویند و درخت را تشکیل می‌دهند.در روش دستی می‌توان بذر آماده گل‌ها را از فروشگاه‌های معتبر خریداری کرده و پس از شخم زدن، کوددهی و مرطوب کردن خاک آنها را کاشت.

رویش

تکثیر نهال گل محمدی با روش رویشی از لحاظ اقتصادی برای کشاورزان باصرفه تر و آسان تر است. تکثیر رویشی اغلب به روش‌هایی مثل قلمه زدن، پیوند، کشت بافت، پاجوش و خوابانیدن انواع ارقام نهال گل محمدی انجام می‌گیرد. یکی از رایج ترین روش‌ها استفاده از قلمه زنی است. بهتر است قلمه زنی را در فصل پاییز و هرس زمستانی و خواب زمستانی گیاه انجام دهید. اینکار رشد و گل دهی گل را یک سال جلو می‌اندازد. ضخامت قلمه‌ها بین 25 الی 70 سانتی متر و طول آنها 15 الی 20 سانتی متر است. همه برگ‌ها به جز برگ‌های نوک قلمه باید بریده شوند و انتهای آن را با هورمون ریشه زایی و آب آغشته کرد.

بیماری و آفت درخت گل محمدی

آفات درخت گل محمدی  عبارتند از : سفیدک، شتهريال سوسک سرشاخه خوار، تریپس، جوانه خوار سبز و گیاه انگلی سس . این آفات به مرور بر روی گیاه ظاهر شده و در نهایت آن را از بین می‌برند. رایجترین آفت گل محمدی سفیدک است. برای جلوگیری از آفات درخت گل محمدی حتما باید به صورت منظم آنها را هرس کنید.

سوسک سرشاخه خوار یکی از حشرات مضر برای انواع ارقام نهال گل محمدی است که 30 میلی متر طول دارد و شاخک‌ها از طول بدن او بلندتر هستند. این موجود از شاخه‌ها و ساقه درختانی مثل گل محمدی غذا تهیه می‌کند. در نهایت منجر به خشکی شاخه‌ها و ضعیف شدن درخت می‌شود و گل‌ها پژمرده می‌شوند.

برای جلوگیری از این آفت در أواخر خرداد سمپاشی را آغاز نمایید. همچنین در صورت مشاهده شاخه‌های خشکیده آنها را ببرید و بسوزانید.

گیاه انگلی سس بیماری کشنده ای برای گل محمدی است که برای مبارزه با آن می‌توانید از روش‌هایی مانند کود دامی پوسیده، مالچ کاه با ارتفاع 20 سانتی متر، بریدن و سوزاندن شاخه‌های آلوده و هرس علف‌های هرز استفاده کنید. انجام منظم مراقبت از گیاه نه تنها می‌تواند به افزایش باردهی و کیفیت آن تاثیر بگذارد، بلکه در دفع آفات و مدیریت آن نیز نقش بسزایی دارد.

احداث باغ و الگوی کاشت

برای احداث باغ گل محمدی در مرحله اول نسبت به کندن گودال در عرض و عمق 50 سانتی متر اقدام نمایید. برای کود داخل گودال‌ها حتما از کود پوسیده حیوانی استفاده کنید و آن را با خاک مزرعه مخلوط نمایید. باید بلافاصله پس از کاشتن نهال‌ها آنها را آبیاری نمایید.

برای تکثیر انواع ارقام نهال گل محمدی از روش‌های ذکر شده استفاده کنید اما متداول ترین آنها استفاده از پاجوش است. پاچوش‌ها را به صورت ریشه دار می‌توانید در زمستان و خواب زمستانی درخت‌ها از پایه مادر جدا کرده و بلافاصله پرورش دهید.

گلمحمدی در خاک‌هایی با شرایط مختلف رشد می‌کند اما زهکشی بسیار مهم است. زیرا در خاک‌های زهکشی شده عملکرد بهتری را از خود نشان می‌دهد.

زمان چیدن درخت گل محمدی

می توانید از اوایل اردیبهشت برداشت گل محمدی را آغاز کنید. این درختچه تا أواخر خرداد محصول تولید می‌کند. اغلب صبح‌ها گلبرگ‌ها شروع به باز شدن می‌کنند و برای نتیجه بهتر تنها یک روز تا برداشت فرصت دارید. پس از این زمان گلبرگ‌ها از صورتی به سفید تغییر رنگ پیدا می‌کنند و عطر و کیفیت لازم را ندارند.

[sc name=”golemohamadi-daste” ][/sc]

[sc name=”star-golemohamadi” ][/sc]