بن درخت چیست؟: [قیمت و خرید درخت بن بالا]

درختان یکی از قدیمی‌ترین موجودات و عامل حیات بر روی کره زمین هستند و لطافت و زیبایی را به محیط خود هدیه می‌دهند و قرن‌هاست که زندگی انسان به وجود درختان گره خورده است از همین رو از دیرباز کاشت نهال انواع درختان رواج زیادی داشته است اما در مواردی خاص کارشناس کشاورزی پیشنهاد به کاشت درخت بن دار می‌کنند.

واژه بن درخت یک اصطلاح در حوزه‌ی درختان است که در برخی موارد مطرح می‌شود اما شاید با مفهوم این واژه آشنا نباشید که در این مقاله قصد داریم بگوییم که بن درخت چیست و اهمیت، قیمت، شرایط کاشت و نیازهای بن درخت را شرح کنیم.

بن درخت چیست؟

بن درخت چیست؟ متخصصان کشاورزی اصطلاح بن درخت برای درختان سن بالا، پر ریشه و با تنه‌ای قطور به کار می‌برند و آن را این گونه تعریف می‌کنند به محیط دور تنه درخت از محلی که از خاک خارج شده است را بن درخت می‌گویند.

محاسبه بن درخت

برای محاسبه بن درخت می‌توان متر را پیرامون تنه درخت و نزدیک به سطح خاک قرار داد و محیط تنه را اندازه گیری کرد با این روش می‌توان بن درخت را بدست می‌آید به عنوان مثال درختی با بُن 40 سانتی متر یعنی این که قطر تنه آن معادل 40 سانتی متر است و هر چقدر که این عدد بالاتر باشد نشان از مسن بودن درخت است.

دلایل استفاده از درختان بن دار

• یکی از دلایل استفاده از درختان بن دار این است که افرادی که قصد احداث باغات زیبا با درختانی سرافراشته دارند و می‌خواهند فضای باغ خود را با درختان مسن آذین ببندند و قصد ندارند زمان زیادی برای رشد نهال درختان صرف کنند و سریع اقدام به بهره برداری آن کنند از درختان بن دار استفاده می‌کنند.
• دلیل دوم این است که گاهی درون یک باغ یا فضای سبزی یک یا چند درخت به دلایل مختلفی خشک شده و از بین رفته است از همین رو برای هماهنگی با دیگر درختان می‌توان به جای کاشت نهال از بن درخت استفاده کرد.

دلیل جابجایی درختان بزرگ

گاهی یک درخت قدیمی در مسیر ساخت و ساز و پروژه‌های عمرانی قرار گرفته است و چنانچه قطع شود باید طبق قوانین شهرداری فرد متخطی جریمه پرداخت کند که در این غیر صورت می‌توان آن را از خاک خارج کرد و به محل دیگر انتقال داد و در محلی جدید مشابه با محل قبلی کاشت کرد.

قوانین شهرداری مربوط به درختان بن دار

شهرداری قوانینی را در مورد درختان بن دار وضع کرده است که شامل:

• اگر فردی به دلیل ساخت و سازهای عمرانی سبب قطع و خشکی درختی شود موظف است به پرداخت جریمه است و یا اقدام به کاشت بن درخت کند مطابق با سایز و نوع درختی که شهرداری اعلام کرده است به عنوان مثال کاشت درختانی همچون زیتون با یکی از بن‌های‌ 15، 20، 25 و یا 30 و درخت چنار با یکی از بن‌های 15، 20، 25، 30، 40 و 45 است.
• درخت کاشته شده جدید باید کاملا سالم عاری از بیماری، بدون سرزدگی، بدون شکستگی شاخه و زخم باشد.

موارد اساسی در جابجایی درختان بن دار

برای جایه جایی درختان مسن اندازه‌ی بن درخت حائز اهمیت است زیرا هر چه قدر که بن درخت بیشتر باشد سن درخت بیشتر است از همین رو نیاز به رعایت اصول و دستورالعمل‌هایی خاص است که در زمان جابجایی درختان بن دار می‌بایست را رعایت کرد از جمله:

• محلی که برای کاشت درختان بن دار انتخاب می‌شود باید از نظر شرایط آب و هوایی مشابه با محل قبلی آن‌ها باشد.
• محل جدید کاشت باید دارای خاکی حاصلخیز باشد و با کودهای مناسب تقویت شده باشد.
• درختان بن دار قبل و بعد از جابجایی باید به خوبی و منظم آبیاری شوند تا درگیر تنش‌های محیطی نگردنند.
• درست است که کوددهی سبب تقویت درخت می‌شود اما مصرف بی رویه آن سبب آسیب به درخت می‌گردد بنابراین باید از ریختن بیش از حد کود پای درخت خودداری کرد.
• در صورت نیاز می‌توان اقدام به هرس و سبک سازی شاخ و برگ درختان بن بالا کرد تا عملیات جابجایی با سهولت صورت گیرد.
• بعد از خروج درختان بن بالا از خاک نباید مدت زیادی بیرون خاک باقی بمانند و باید سریعا اقدام به کاشت آن‌ها کرد زیرا موجب خشکی ریشه و ضعف درخت خواهد شد.
• حتما جابجایی درختان‌ بن دار باید زیر نظر تیمی از مهندسان کشاورزی متخصص در زمینه جابجایی درخت صورت گیرد در غیر این صورت احتمال از بین رفتن درختان بن دار زیاد است.
• تیمی که مسئول جابجایی درخت بن دار هستند باید علاوه بر تجربه و مهارت کافی دارای ماشین آلات مخصوص ( با توجه به اندازه‌ی درخت) برای جابجایی باشند.

زمان دقیق جابجایی درخت بن دار

از نظر تئوری می‌توان در هر فصلی از سال اقدام به جابجایی درخت کرد اما در عمل باید قبل از جابجایی به نوع درخت و فصل جابجایی دقت کرد زیرا درختان مختلف مقاومت و حساسیت متفاوتی نسبت به جابه جایی دارند و بر اساس نوع درخت زمان دقیق جابه جایی درخت بن دار را مشخص می‌کنند به عنوان مثال:

• زمان دقیق جابجایی درختان خزان پذیر

به نظر کارشناسان کشاورزی زمان دقیق جابجایی درخت باید مقارن با اواسط پاییز تا اوایل بهار باشد زیرا در این زمان درخت در فاز رکود یا خواب به سر می‌برد و فعالیت‌های زیستی آن به حداقل میزان ممکن رسیده است و رشد اندام‌های هوایی درخت متوقف شده است بنابراین درخت تنش‌ها را بهتر پشت سر می‌گذارد.

• زمان دقیق جابجایی درختان همیشه سبز

ابتدای فصل بهار ( پیش از رویش جوانه‌ها) یا فصل پاییز (بعد به خواب رفتن جوانه‌ها) برای جابجایی برای درختان همیشه سبز مناسب است و برای درختان همیشه سبزی مانند درختان سوزنی برگ ابتدای فصل بهار برای جابه جایی مناسب است زمانی که درجه حرارت به 15 تا 20 درجه سانتی گراد رسیده است و فعالیت و ریشه زایی درختان از سر گرفته شده است.

جابجایی درختان بزرگ

یکی از سوال مهم در که بحث جابجایی درختان بزرگ مطرح می‌شود این است که به چه روشی می‌توان درختان بزرگ را جابجا کرد بدون آن که کمترین آسیب به آن‌ها وارد شود برای پاسخ به این سوال باید گفت که از روش‌های جابجایی ریشه توپی یا روت بال، روش ریشه برهنه و به کمک ماشین آلات مخصوص مناسب برای جابجایی درختان بزرگ می‌توان استفاده کرد که این روش‌ها به شرح زیر هستند:

• در روش ریشه توپی برای درختانی با ریشه‌های انبوه و قطر بیش از 5 سانتی متر مورد استفاده قرار می‌گیرد که در این روش به دلیل جلوگیری از آسیب به ریشه و حفظ رطوبت خاک اطراف ریشه اقدام به گونی پیچی ریشه درخت می‌کنند.

برای این منظور با توجه بن درخت و تاج درخت محدوده‌ی ریشه را مشخص می‌کنند و نقطه‌ای را با فاصله از تنه‌ی درخت در نظر می‌گیرند و از آن نقطه شروع به کشیدن دایره در اطراف تنه درخت می‌کنند این دایره در واقع محل حفاری در پای درخت است و عمق حفاری بستگی به اندازه‌ی ریشه دارد و بعد از حفاری اقدام به گونی پیچی ریشه می‌کنند به این ترتیب ریشه را به همراه خاک همانند یک توپ به صورت کامل و گونی پیچ از خاک خارج می‌کنند.

• روش ریشه برهنه برای درختانی با قامت 2 متر و قطر 5 سانتی متر مورد استفاده قرار می‌گیرد این روش همانند روش ریشه توپی درختان را از خاک خارج می‌کنند اما ریشه را با گونی محصور نمی‌کنند فقط به صورت کامل همراه با خاک خارج می‌کنند.
• در روش آخر نیز به کمک ماشین الات مدرن و مخصوص کار خارج کردن و انتقال درخت از خاک را انجام می‌دهند تا کمترین آسیب به درخت وارد شود.

برای اطمینان از این که جابجایی درخت بن بالا به درستی صورت گرفته و درخت توانسته خود را در محیط جدید مستقر کند کافیست مدتی نحوه‌ی رشد آن را مورد بررسی قرار دهید با دیدن و اولین جوانه‌های رشد می‌توانید مطمئن شوید که جابجایی به درستی انجام شده است.

بیشتر بخوانید: آشنایی با روش های نوین باغبانی

قیمت جابجایی درخت

قیمت جابجایی درخت متاثر از عواملی همچون بن درخت، سن درخت، روش جابه جایی، زمان جابجایی، مسافت انتقال، نوع ابزار و ماشین آلات به کار گرفته شده، و مورد تائید بودن پیمانکار جابجا کننده درخت از سوی شهرداری است و شهرداری بر روی این قیمت گذاری نظارت دارد.

همان طور که در بالا اشاره شده بن درخت بر روی قیمت جابجایی درخت تاثیر می‌گذارد و بر اساس مصوبه‌های سال 95 شهرداری قیمت جابجایی درخت با بن 40 برابر با 3 میلیون و 750 هزار تومان، با بن 120 برابر با 2 میلیون و 250 هزار تومان، با بن 150 برابر با 3میلیون 670 هزار تومان و … خواهد بود.

قیمت درخت بن بالا

برای ارزیابی قیمت درخت بن بالا باید عوامل متعددی را مورد ارزیابی قرار داد زیرا هر کدام می‌توانند تاثیر مستقیمی بر روی قیمت درخت بگذارند از جمله:

• سن درخت

به طوری که هر چه سن درخت بالاتر باشد هزینه‌ و زمان بیشتری بابت نگهداری از آن صرف شده باشد بر قیمت درخت بن دار افزوده خواهد شد.

• نوع درخت

با توجه به نوع درخت (مثمر یا غیر مثمر بودن) و نژاد آن قیمت درخت بن بالا متغییر خواهد بود به عنوان مثال درخت گردو بن دار نسبت به درخت چنار بن دار از قیمت یکسانی برخوردار نیستند همچنین برخی از ارقام گردو دارای ارزش بالاتری نسبت به دیگر ارقام هستند.

• نوع نهالستان تولید کننده

این عامل تاثیر مهمی بر روی قیمت درخت بن بالا خواهد گذاشت به طوری که نهالستان‌های معتبر شرایط استاندارد و بهتری برای رشد درختان بن بالا فراهم می‌کنند بنابراین هزینه‌ی بیشتری بابت نگهداری از درخت بن دار متقبل می‌شوند از همین رو کیفیت درختان بن دار و قیمت آن‌ها بالا است.

خرید درخت بن بالا

به دلایل مختلف از جمله زیباسازی باغات از درختان بن دار استفاده می‌کنند بنابراین خرید درختان بن دار در سال‌های اخیر رواج زیادی پیدا کرده است اما پیش از خرید درخت بن بالا باید نکاتی را در نظر گرفت تا متحمل خسارت نشد این نکات شامل:

• باید با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه خود اقدام به خرید درخت بن دار کرد بدین معنی اگر در یک منطقه سردسیری زندگی می‌کنید باید درختان سازگار با شرایط آب و هوایی مناطق سرد را برای خرید انتخاب کنید.
• درختی که برای خرید انتخاب می‌کنید باید کاملا سالم باشد یعنی پوست تنه‌ی، برگ‌ها، شاخه‌های آن عاری از زخم و هر گونه علائم ناشی از آفات و امراض گیاهی باشد.
• در صورتی که اقدام به خرید درخت بن دار میوه می‌کنید باید از نوع رقم و کیفیت محصول آن مطمئن شوید.
• حتما درختان ریشه پر را برای خرید انتخاب کنید و ریشه‌ی آن‌ها را حتما مورد بررسی قرار دهید تا به دور از یخ زدگی، لهیدگی، پیچ خوردگی، گره، لهیدگی و بیماری باشد.
• به اسکلت درخت دقت کنید که کاملا استوار باشد به طوری که از 3 تا 4 شاخه اصلی با زاویه باز و به فاصله 20 سانتی متر از یکدیگر تشکیل شده باشد.
• چنانچه درخت بن دار از نوع پیوندی باشد می‌بایست در محل پیوند بیرون زدگی و برجستگی بزرگ وجود نداشته باشد و حتما نوع پایه و پیوندک را از فروشنده اطلاع جویا شد این موضوع به خصوص برای درختان میوه بن دار بسیار حائز اهمیت است.

فروش درخت بن بالا

با توجه به اهمیت درختان بالغ، تولید و فروش درخت بن بالا در نهالستان‌های کشور رواج زیادی پیدا کرده است و این درختان در  نهالستان‌های مختلف کشور به فروش می‌رسد.

انواع درختان بن بالا مانند انواع درختان میوه (انجیر، گردو، نارنج و غیره) و انواع درخت و درختچه‌های زینتی (صنوبر، عرعر، پالونیا، چنار و غیره ) در نهالستان‌های کشور به فروش می‌رسد نکته مهم در مورد نهالستان‌های عرضه کننده درختان بن بالا این است که باید این نهالستان‌ها از تخصص کافی در زمینه بن درخت برخوردار باشند.

نتیجه گیری

در این مقاله با اصطلاح بن درخت و مزایای، کاربرد و دلیل اهمیت آن آشنا شدید پس زمانی که قصد خرید درخت یا جابجایی درخت را داشتید می‌توانید از این اطلاعات بهره ببرید البته توصیه می‌شود این کار را به یک تیم متخصص در این زمینه واگذار کنید زیرا هر گونه خطا در مورد انتخاب درخت بن دار و جابجایی غلط آن چیزی به غیر از بین رفتن درخت و هدر رفت‌ هزینه‌ها به دنبال نخواهد داشت پس حتما با پیمانکار یا نهالستان حرفه‌ای در مورد درخت مشورت کنید.