4 روش طلایی برای تکثیر نهال گردو+روش‌های پیوند

 امروزه احداث باغ گردو یکی از مشاغل بسیار پر سود است که سرمایه گذاران و باغداران بسیار زیادی راغب به فعالیت در این حیطه هستند و هر روز نیز به تعداد این افراد افزوده می شود چرا که هزینه‌هایی که برای احداث یک باغ تجاری گردو صرف می گردد در برابر سود خالص حاصل از برداشت محصول گردو بسیار ناچیز و قابل اقماض است، لازم به ذکر است که علاوه بر میوه چوب درخت گردو نیز از ارزش بی نظیری برخوردار است و یکی از چوب های بسیار مرغوب در صنایع چوب و نجاری است که مصارف گوناگونی دارا است.

بنابراین با توجه به ارزش اقتصادی یک باغ گردو و نیز عمر طولانی درختان گردو خرید نهال گردو امری بسیار خطیر و مهم است چرا که می توان ادعا نمود بخش اعظمی از سلامت باغ و نیز صرفه ی اقتصادی آن وابسته به انتخاب نهال مناسب است پس برای خرید نهال و انتخاب نهالستان باید بسیار با وسواس و دقت عمل نمایید و برای این منظور یک نهالستان معتبر و با سابقه را انتخاب کنید که با روش های مختلف تولید نهال، نهال‌های مناسب و سالم در اختیار باغداران عزیز قرار می‌دهد.

تکثیر گردو

تکثیر مکانیزمی است که موجودات زنده برای ادامه بقا انجام می دهند و هر موجود زنده ای اعم از گیاهان و جانوران بتواند با روش های بهتر و بیشتر تکثیر یابد بقای خود را تنظیم نموده است و سال های بیشتر با جمعیت بیشتر در کره خاکی بقا خواهد یافت و از این حیث گیاهان بسیار پیشرفته عمل می کنند و از روش های بسیار زیاد و متنوعی برای تکثیر بهره می برند، به همین دلیل است که با توجه به وجود شواهد به دست آمده از فسیل ها و سایر مستندات موجود، دارای قدمتی چند میلیون ساله بر روی زمین هستند

گردو یکی از درختان بسیار با ارزش و کهنی که از دیر باز به صورت خودرو وجود داشته و امروزه باغ های گسترده ی آن در سراسر دنیا پراکنده است و احداث باغ گردو از جمله زمینه های بسیار پر تقاضا برای سرمایه گذاری است چرا که سود حاصل از باغ گردو بسیار زیاد و چشم گیر است، بنابراین تکثیر و تولید نهال این درخت نیز اهمیت بسیار ویژه ای دارد.

درخت گردو نیز مانند سایر درختان از روش های متعدد قابلیت تکثیر دارد که هر یک دارای مزایا و معایب خاص خویش است و نهالستان های معتبر و خوش سابقه از روش های گوناگونی این درخت سودمند را تکثیر می کنند و در اختیار باغداران و سرمایه گذران قرار می دهند.

در این مقاله انواع روش های تکثیر گردو را به اختصار به منظور آشنایی باغداران عزیر با روش های مختلف تکثیر گردو شرح خواهیم داد

انواع روش‌های تکثیر درخت گردو

گردو نیز مانند سایر گیاهان از روش های متعدد و متنوعی برای تکثیر و ازدیاد خویش بهره می برد که بایستی با توجه به هدف خود و مزیت های روش های مختلف روش مورد نظر خود را انتخاب کنید و از آن طریق گردو را تکثیر نمایید که روش های مختلف آن را در زیر بررسی خواهیم نمود

درختان گردو به دو روش جنسی و غیر جنسی تکثیر می شوند که هر کدام شامل چند روش مختلف است

1)تکثیر جنسی گردو

در این روش با استفاده از بذر درختان گردو را تکثیر می کنند به این صورت که دانه های گردوی درشت، سالم و مرغوب را جدا نموده و می کارند و از آن برای ایجاد یک درخت گردوی واحد بهره می برند.برای این منظور به روش زیر عمل نمایید.

• دانه های گردوی منتخب را به مدت حداقل 24 ساعت در آب بخیسانید و پس از خیساندن بذرها آنها در کیسه های پلاستیکی حاوی پرلیت قرار دهید به نحوی که سطح دانه های گردو با خاک پرلیت مرطوب پوشانده شود.
• این کیسه های حاوی دانه های گردو و پرلیت را در یک محیط خنک مانند سرد خانه و یا یخچال به مدت 3 الی 7 روز قرار دهید و دقت کنید در این مدت اگر سطح دانه ها و یا خاک پرلیت خشک شد مجددا آن را مرطوب نمایید
• پس از گذشت 3 الی 7 روز زمان انتقال آنها به خاک فرا رسیده است که برای این منظور می توان از خزانه و یا گلدان استفاده کرد.
• خاک مناسب برای کشت دانه ها بایستی ترکیبی از شن و ماسه، کمپوست، خاک مناسب که می توان از خاک گلدان استفاده نمود و این خاک بایستی دارای زهکش مناسب باشد.
• بهتر است دانه های گردو را در خزانه با فاصله 20 سانتیمتری از یکدیگر و در عمق حدود 5 سانتیمتری بکارید.
• از خشک شدن خاک خزانه اجتناب کنید و همیشه حدود 10 سانتی متری ابتدای خاک خزانه و یا گلدان مرطوب نمایید و دقت نمایید که از غرقاب نمودن خزانه خود داری کنید
• دمای محل خزانه بایستی بین 24 تا 29 درجه سانتی گراد باشد و اجازه ندهید دمای خزانه کمتر از 18 درجه سانتی گراد شود چرا که به دانه های گردو آسیب وارد می شود.پس کنترل دمای خزانه بسیار با اهمیت است.
• پس از جوانه زدن گردوها و سر برآوردن از خاک زمان انتقال آنها به زمین اصلی فرا رسیده است که برای این منظور ابتدا به مدت حداقل 7 روز به مدت چند ساعت در طول روز، آنها را در فضای آزاد قرار دهید و پس از این مدت می توان آنها را به طور کامل به زمین اصلی باغ انتقال دهید.

2)مزایای تکثیر جنسی گردو با استفاده از بذر

• ارزان بودن
• عدم انتقال بیماری های مختلف درخت گردو به نسل بعدی به ویژه بیماری های ویروسی
• ایجاد تنوع

3)معایب استفاده از روش تکثیر جنسی

• طولانی بودن مدت زمان نونهالی و رسیدن به باردهی
• تفرق صفات
• احتمال از بین رفتن صفات برتر والدین و به وجود آمدن صفات نامرغوب در درختان تولید شده
• تنوع ژنتیکی بالا در درختانی که با روش جنسی تکثیر می شوند بنابراین درختان گردو دارای میوه هایی با صفات متفاوت خواهند بود که باعث کاهش بازار پسندی آن خواهد شد چرا که امروزه صفات یکدست مانند اندازه، رنگ مغز و شکل و یکسان تاثیر بسیار زیادی در بازار پسندی گردو خواهد داشت

4)تکثیر غیر جنسی گردو

برای تکثیر گردو علاوه بر تکثیر جنسی می توان از روش های مختلف غیر جنسی نیز بهره جست که روش های مهم تکثیر غیر جنسی گردو را به اختصار شرح خواهیم داد.

پیوند زدن

یکی از روش های کارا و موثر در تکثیر درختان گردو پیوند زدن است که این روش را برای افزایش کیفیت نهال های تولیدی انجام می دهند و برخی صفات برتر را در نهال تولید شده تشدید می کنند عمل پیوند زدن سابقه ای بسیار طولانی در جهان و ایران دارد عمل پیوند زدن در درختان گردو مانند سایر درختان از چند روش مختلف انجام می شود که هر یک را به اختصار شرح خواهیم داد

1)پیوند اسکنه ای

یکی از روش های قدیمی و سنتی پیوند زدن و تکثیر غیر جنسی درختان گردو پیوند اسکنه ای است که به صورت زیر انجام می شود.

• ابتدا با استفاده از یک چاقوی باغبانی تیز و استریل شده بایستی که شاخه ها سر زنی شوند و سرشاخه ها بریده و صاف شوند تا فضای مناسب برای انجام پیوند ایجاد شود.
• سپس روی سر شاخه های بریده شده برش های عمودی به سمت داخل سر شاخه به عمق 5 الی 8 سانتی متر ایجاد می شود
• این برش باعث ایجاد یک شکاف در روی سر شاخه خواهد شد که محل قرار گرفتن پیوندک است که نباید از درخت جدا شود سپس محل پیوند را با چسب های مناسب و ویژه باغبانی پوشش دهید
• طول پیوندک حدود 10 سانتی متر انتخاب نمایید که کامل درون شکاف ایجاد شده قرار می گیرد.

2)پیوند تی (T) شکل

یکی دیگر از روش های قدیمی پیوند زدن درختان گردو پیوند تی شکل است که امروزه از این روش کمتر استفاده می شود و بیشتر در گذشته برای تکثیر غیر جنسی درختان گردو استفاده گردیده است که امروزه کارایی کمتری در تکثیر درختان گردو دارد که این روش پیوند زدن به صورت زیر انجام می شود.

• ابتدا یک پایه مناسب انتخاب نمایید
• سپس در روی پایه برشی افقی و عمودی به صورت حرف تی (T) انگلیسی با استفاده از یک ابزار تیز مانند چاقوی باغبانی استریل و ضد عفونی شده ایجاد کنید.
• پیوندک مناسب را نیز انتخاب نمایید که بهتر یک جوانه سالم و با کیفیت باشد.
• سپس برشی تی (T) مانند نیز در روی پیوندک ایجاد کنید که بایستی اندازه این برش ها کمتر از برش ایجاد شده در روی پایه باشد.
• حال پیوندک برش داده شده در داخل برش ایجاد شده روی پایه قرار دهید و با استفاده از چسب باغبانی و یا نوار پلاستیکی کاملا پوشش دهید.
• بایستی سر جوانه به اندازه مناسب از پیوند و چسب بیرون باشد تا بتواند به درستی شکوفا شود.

3)پیوند وصله ای

یکی دیگر از روش های پیوند زدن درختان گردو برای تکثیر آنها استفاده از پیوند وصله ای است که به ترتیب زیر انجام می شود.

• ابتدا جوانه ای سالم با کیفیت و عاری از هر گونه آفت و بیماری انتخاب نمایید.
• سپس با استفاده از یک چاقوی استریل باغبانی در اطراف جوانه به صورت مربع مانند به ضلع دو سانتی متر برش ایجاد کنید دقت کنید که چاقو حتما تیز باشد تا به جوانه آسیبی وارد نگردد.
• سپس همین برش را در روی پایه مناسب ایجاد نمایید
• پیوندک را به پایه متصل کنید و با چسب باغبانی محل ایجاد پیوند را به صورتی که سر جوانه بیرون باشد بپوشانید
• دقت کنید که پس از گذشت حدود 3 الی 6 هفته پس از انجام پیوند پوشش پلاستیکی را جدا نمایید.

4)پیوند امگا

یکی از روش های تقریبا نوین پیوند زدن درختان گردو پیوند امگا است که این پیوند با استفاده از دستگاه هایی خاص ایجاد می شود که مراحل انجام پیوند به شرح زیر است

• ابتدا یک پایه مناسب انتخاب کنید
• سپس پیوندکی سالم، با کیفیت و عاری از هر گونه بیماری را انتخاب نمایید
• دقت کنید که باید قطر پیوندک و ریشه با هم تقریبا برابر باشد تا به همدیگر وصل شوند.
• پایه را از محلی بالای ریشه که بیرون از خاک است برش می زنند
• سپس این دو قسمت را یعنی پایه و پیوندک را در داخل دستگاه مخصوص پیوند با یک دمای معین و مناسب و به مدت زمانی تعیین شده قرار می دهند.
• در داخل دستگاه مخصوص پیوند ماده ای مانند موم مذاب برای متصل نمودن پایه و پیوندک به همدیگر وجود دارد که آنها را به هم متصل نموده و نگه می دارد.
• پس از این مرحله بایستی به سرعت محل پیوند که با موم مذاب پوشیده شده است را در داخل آب سرد قرار دهید تا سرد شده و به هم وصل شوند و به آنها آسیب نرسد.
• سپس پیوند ایجاد شده را به مدت تقریبا 3 الی 4 هفته و در دمای تقریبی 25 درجه سانتی گراد و در داخل خاک مناسب قرار دهید تا پیوند انجام شود و پس از آن به زمین اصلی منتقل کنید.
• دقت کنید بهتر است که برای انجام این روش از پایه و پیوندک حدود یک ساله استفاده نمایید.

مناسب ترین زمان برای عمل پیوند درخت گردو

دقت نمایید برای انجام هریک از عملیات باغبانی مانند کاشت، هرس و پیوند و غیره یک زمان مناسبی وجود دارد که بایستی مورد توجه قرار بگیرد چرا که اگر عملیات مختلف باغبانی مانند پیوند زدن در زمان مناسب صورت نگیرد نتیجه مطلوب و دلخواه به دست نمی آید و چه بسا پیوند با شکست مواجه شود.

بنابراین به نظر می رسد بهترین و مناسب ترین زمان برای تکثیر درختان گردو به روش پیوند زدن اواخر فصل زمستان و اوایل فصل بهار یعنی فروردین ماه است چرا در این زمان پیوند از سرمای زمستان و گرمای تابستان در امان خواهد ماند و عمل پیوند زدن به خوبی انجام شده و تکثیر به درستی انجام می شود.

فاکتورهای موثر بر موفقیت آمیز بودن پیوند

می توان با رعایت چند نکته ساده و البته اصولی به یک پیوند صحیح و موفقیت آمیز دست یافت که شامل موارد زیر است.

• توجه و دقت در انتخاب یک پایه سالم و مناسب
• انتخاب پیوندک هایی سالم، با کیفیت و عاری از هر گونه بیماری و آفت و البته از درختان برتر و مرغوب با ارقام مناسب.
• استفاده از روشی متناسب با هدف خویش برای انجام عمل پیوند درختان گردو
• ایجاد شرایط محیطی مناسب برای انجام عمل پیوند مانند خاک مناسب، دمای مناسب و نور کافی

تکثیر درختان گردو با استفاده از قلمه زدن

یکی دیگر از روش های تکثیر غیر جنسی درختان گردو قلمه زدن است که به صورت زیر انجام می پذیرد، این روش‌ برای تکثیر درختان گردو به کار نمی‌رود، جهت آشنایی بیش‌تر توضیح داده می‌شود.

• ابتدا بایستی یک پایه مناسب را برای جدا نمودن قلمه انتخاب کنید که بهتر است که از پایه های بذری قلمه را جدا نمایید.
• قلمه ها از شاخه هایی که دارای رشد خوبی هستند و تقریبا چوبی شده اند انتخاب کنید و از انتخاب قلمه های علفی و سبز که بافتی نرم دارند خود داری کنید
• طول مناسب برای قلمه ها چیزی بین 12 تا 30 سانتی متر است.
• قلمه ها را خیلی نازک و خیلی ضخیم انتخاب ننمایید.
• شاخه هایی که برای انجام قلمه استفاده می کنید حتما دارای چندین جوانه سالم باشد.
• قلمه ها را با استفاده از چاقوی باغبانی استریل و به صورت اریب برش بزنید.
• سپس آنها در داخل آب و در فضای مناسب و با دمای مناسب قرار دهید تا ریشه دار شوند
• می توانید قلمه ها را برای ریشه دار شدن در ماسه و نیز پرلیت قرار دهید.
• می توانید برای تسریع ریشه زایی از پودرهای ریشه زا نیز استفاده نمایید
• پس از ریشه زدن قلمه ها را به گلدان و یا خزانه با خاک مناسب و دمای مناسب انتقال دهید.

تکثیر گردو با استفاده از روش خوابانیدن

یکی از روش های سنتی و تقریبا منسوخ شده تکثیر گردو استفاده از روش خوابانیدن است که در روش شاخه هایی که در قسمت پایینی درخت و تقریبا نزدیک به سطح زمین قرار دارند را به سمت پایین و زمین خم نموده و با خاک روی آنها را می پوشانند البته با استفاده از یک ابزار تیز خراش هایی به منظور جوانه زایی در روی شاخه خم شده ایجاد می نمایند این شاخه ها پس از مدتی ریشه دار می شوند که می توان آنها را از درخت اصلی جدا نموده و به مکان دیگری انتقال داد و کشت نمود.

تکثیر گردو با استفاده از تکنیک کشت بافت (ریز ازدیادی)

یکی از روش های تقریبا مدرن و نوین در تکثیر و ازدیاد گیاهان استفاده از تکنیک کشت بافت و یا ریز ازدیادی است که در تکثیر گردو نیز مورد استفاده قرار می گیرد چرا که روش هایی مانند تکثیر از طریق قلمه و نیز تکثیر از طریق خوابانیدن در گردو تقریبا ناکارآمد هستند می توان از روش کشت بافت برای تکثیر غیر جنسی این درختان پر ارزش بهره جست.

امروزه روش تکثیر گردو با استفاده از تکنیک ریز ازدیای و جنین زایی سوامتیکی بسیار گسترش یافته و مورد استقبال قرار گرفته است به گونه ای که حتی یک محیط کشت اختصاصی برای کشت بافت گردو توسط شرکت های معتبر تجاری با نام DKW تولید و به بازار عرضه شد تا افراد فعال در این حوزه بتوانند به سهولت از روش کشت بافت برای تکثیر درختان گردو استفاده نمایند.

تکثیر درختان گردو به روش کشت بافت و یا همان ریز ازدیادی در بسیاری از کشورها برای تولید انبوه درختان پر ارزش گردو مورد استفاده قرار می گیرد و جالب است بدانید که در ایران نیز اقداماتی در این حوزه صورت گرفته و می توان گفت که تقریبا دو شرکت در زمینه تکثیر درختان گردو با استفاده از تکنیک کشت بافت فعال هستند.

مزایای تکثیر غیر جنسی گردو

تکثیر درختان گردو از طریق غیر جنسی دارای مزایا و فواید زیادی است که به مهم ترین آنها اشاره خواهیم نمود

• کاهش طول دوره نونهالی و کاهش زمان لازم برای رسیدن درخت به باردهی اقتصادی.
• افزایش عملکرد و باردهی درختان تکثیر شده با استفاده از روش غیر جنسی در نتیجه افزایش سود حاصله از باغ گردو
• حفظ ویژگی های برتر و مرغوب و صفات مطلوب گیاه مادری در درختان تکثیر یافته.
• امکان انجام پیوند ارقام حساس اما پر بازده روی پایه های مقاوم در برابر شرایط نا مساعد محیطی مانند شوری و خشکی خاک ، اسیدیته نا مناسب خاک و غیره و دست یابی به رقمی پر بار و مقاوم
• امکان تولید تعداد زیادی نهال به صورت همزمان با صفات مطلوب یکسان
• تولید محصولات با کیفیت یکسان مانند اندازه، رنگ و شکل یکسان برای ایجاد توان رقابت در بازارهای جهانی گردو و موفقیت در زمینه صادرات محصول گردو تولید شده در کشور به خارج از مرزها
• افزایش کیفیت گردوهای تولید شده که به روش غیر جنسی تکثیر می شوند به دلیل حفظ صفات مطلوب گیاه مادری در درختان تکثیر یافته.

معایب استفاده از روش های تکثیر غیر جنسی

• کاهش تنوع ژنتیکی
• افزایش هزینه تولید نسبت به روش تکثیر جنسی
• احتمال انتقال بیماری های گیاه والد به گیاهان جدید به ویژه بیماری های ویروسی

روش پیشنهادی برای تکثیر نهال گردو

بهترین روش تکثیر گردو در هر منطقه و برای هر رقم مختلف ممکن است متفاوت باشد و پیچیدن یک نسخه برای همه کاری صحیح به نظر نمی رسد اما به نظر می رسد به طور کلی روش های تکثیر غیر جنسی با توجه به دلایل ذکر شده در این مقاله بر روش های جنسی ارجحیت دارند و حتی در بین روش های تکثیر غیر جنسی می توان گفت که تکثیر با پیوند زدن و نیز استفاده از تکنیک کشت بافت، روش های مناسب تری نسبت به سایر روش های تکثیر غیر جنسی باشند.

نتیجه گیری

گردو یکی از درختان بسیار پر ارزش است که باغ تجاری آن بسیار پر سود است از این رو سرمایه گذران زیادی راغب هستند که در زمینه یک باغ اقتصادی گردو سرمایه گذاری کنند تا سرمایه آنها در یک حوزه مطمن و سود ده مصرف شود از این رو نهالستان های معتبر و خوش نام خود را موظف می دانند که بهترین نهال های گردو را با روش های مختلف و کارآمد تکثیر کنند و در اختیار باغداران و سرمایه گذاران قرار دهند.

بنابراین کافی است که برای خرید نهال گردو تنها یک نهالستان معتبر فعال در حوزه فروش نهال گردو انتخاب نمایید و با اطمینان خاطر تمام مراحل را به کارشناسان با تجربه و با سواد آنها بسپارید و مطمن باشید که آنها بهترین و متناسب ترین نهال گردو را با توجه به بررسی شرایط و اهداف شما به شما ارائه خواهند نمود.

همچنین دقت نمایید قیمت نهال گردو در نهالستان های معتبری که دارای مجوز هستند طبق تعرفه تعیین می گردد و آنها بهترین قیمت را برای شما در نظر گرفته اند.