متوسط میزان بارش برای کاشت درخت دیم

کاشت دیم درختان مثمر و غیر مثمر ضوابط و قوانین خاص خود را دارد و همانطور که می­دانید بنای آبیاری درختان دیم بر بارش­های جوی بوده و آبیاری توسط باغداران به جز در موارد خاص انجام نمی­شود، بنابراین اولین و مهم­ترین اصل و قاعده در احداث باغ دیم کافی بودن متوسط بارش سالیانه در هر منطقه است، اما چه میزان بارندگی برای احداث باغ دیم کافی است؟ در این مقاله به بررسی این اصل بسیار مهم در احداث باغ دیم می­پردازیم.

متوسط بارندگی استاندارد برای احداث باغ دیم بدون ایجاد مشکل در تامین نیاز آبی

به طور کلی تعیین شده است که در مناطقی که متوسط بارندگی بالاتر از 250 تا 350 میلیمتر در سال باشد باغداران می­توانند اقدام به احداث باغ دیم کنند، بنابراین در درجه­ی اول باغداران در هر منطقه، شهر و استانی که هستند باید متوسط بارندگی چند سال اخیر را بررسی کرده و چنانچه متوسط بارندگی در سال­های پیاپی کمتر از 250 میلیمتر بود فکر احداث باغ دیم را از سر بیرون کنند.

حال ممکن است این سوال مطرح شود که چرا دو رقم 250 تا 350 میلیمتر برای این میانگین بارش در نظر گرفته شده است؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت میانگین بارش در مناطق مختلف متفاوت است اما با توجه به شرایط آب و هوایی گرما و تبخیر نیز در هر شهر متفاوت است، به عنوان مثال چنانچه در یک شهر سردسیری که گرما و تبخیر در تابستان کم است میانگین بارش 250 میلیمتر باشد کفایت می­کند.

این درحال است که در یک شهر با تابستان گرم که گرما و تخیر آب به ویژه در فصل باردهی بیشتر است درختان به ذخیره­ی آب بیشتری نیاز دارند و بنابراین حداقل متوسط بارش در این شهرها بهتر است بیشتر از 350 میلیمتر باشد.

انواع درختانی که به صورت دیم کاشته می­شوند

اولین نکته­ای که در تامین نیاز آبی باغات دیم باید در نظر داشته باشید انتخاب درخت مثمر و یا غیر مثمر کم آب خواه است، از آنجایی که آبیاری دستی انجام نمی­شود بنابراین بسیار اهمیت دارد که پیش از هر چیز بدانید که شما نمی­توانید هر درخت میوه­ای را به صورت دیم بکارید، به عنوان مثال کاشت دیم درخت گردو معمولا انجام نمی­شود چرا که نیاز آبی بالایی دارد اما کاشت دیم در مورد درختانی مانند انگور، زیتون، بادام و انجیر در بسیاری از مناطق کشور انجام می­شود.

کاشت دیم درختان در مناطق و استانهای گرم و خشک

بر اساس گزارش هوا شناسی در 60 سال منتهی به سال 2010 استان­های زیر میانگین بارش کمتر از 250 میلیمتر در سال داشته و امروزه حتی با بحران آبیاری در باغات آبی رو به رو هستند:

استان­های یزد، کرمان، سمنان، زاهدان، قم، بیرجند، بندرعباس، اهواز، برخی از شهرهای استان تهران مانند بخش مهرآباد شهرها و استان­هایی هستند که میانگین بارش در آنها طی 60 سال کمتر از 250 میلیمتر گزارش شده و این شهرها اغلب از آب و هوای بسیار گرم در تابستان نیز برخوردار هستند و بنابراین احداث باغ دیم در این شهرها و استانها کار بسیار اشتباهی است.

البته در برخی از روستاهای این شهرها و استان­ها که حالت کوهپایه­ای دارند مانند برخی از روستاهای استان یزد که در دامنه­ی رشته کوه زاگرس قرار دارند سابقا باغات دیم احداث می­شدند که در سال­های اخیر کاهش شدید بارندگی این مناطق را نیز تحت تاثیر قرار داده و در این شهرها نیز احداث باغ دیم توجیه پذیر نیست.

کاشت دیم درختان با متوسط بارندگی مرزی

برخی از استانها و شهرها مانند مشهد، بجنورد، کرج، بوشهر، تهران منطقه ی ژئوفیزیک، شهر کرد، شیراز، اراک، همدان، ارومیه، زنجان، قزوین، تبریز، اردبیل و شهر کرد بین 250 تا 350 میلیمتر در سال میانگین بارندگی دارند باغداران می­توانند با رعایت شرایط مهم زیر اقدام به احداث باغ دیم کنند:

• انتخاب رقم کم آب خواه: در زمان خرید نهال باید توجه داشته باشید که کم آب خواه ترین و مقاوم­ترین رقم به خشکی و کم آبی را انتخاب کنید، به عنوان مثال در بین ارقام بادام نهال بادام اذر خوشه­ای یکی از مقاوم­ترین و پربارترین ارقام است که باغداران می­توانند در این مناطق برای احداث باغ دیم از آن استفاده کنند.
• احداث باغ در زمین شیب دار و یا در دامنه: کاشت نهال در زمین­های شیبدار سبب می­شود آب باران از مناطق بالا به پایین جریان پیدا کرده و بیشترین جمع آوری آب باران صورت بگیرد.
• احداث سیستم جمع آوری آب باران: باغداران می­توانند با مشورت گرفتن از مشاوران فروش نهال سیستم­هایی را برای جمع آوری بیشتر و نگهداری بیشتر آب باران در باغ بادام دیم خود احداث کنند تا بهره برداری بیشتری از آب باران داشته باشند.
• مالچ پاشی: مالچ پاشی روی خاک باغ دیم یا دست کم اطراف هر درخت از تبخیر بیش از اندازه­ی آب باران در فصول بدون بارندگی جلوگیری می­کند و سبب کاهش نیاز آبی درختان می­شود.
• استفاده از مواد آلی و یا کود آلی: در زمان آماده سازی خاک برای کاشت نهال در باغ دیم باید از مواد آلی یا کودهای دامی کاملا پوسیده استفاده کنید، این مواد آلی آب بیشتری را در خود جذب و نگهداری می­کنند و از ایجاد تنش آبی در درختان جلوگیری می­کند.
• آبیاری درختان در صورت لزوم: با توجه به اینکه ممکن است در این شهرها در یک سال با کاهش میزان بارندگی مواجه شوید بهتر است میزان بارندگی سالانه در این شهرها به صورت سالیانه رصد شده و در صورتی که بارندگی افت شدیدی داشته باشد باغداران باید با دریافت مشاوره از مشاوران و کارشناسان در دوره­ای خاصی اقدام به آبیاری دستی باغات دیم خود کنند.

کاشت دیم درختان در مناطق با متوسط بارندگی بالا

برخی از شهرها و استانها هستند که متوسط بارندگی بیشتر از 350 میلیمتر در سال داشته و در این شهرها باغداران دیم کار نگرانی از بابت تامین نیاز آبی درختان ندارند، شهرهایی از قبیل تهران در منطقه­ی اقدسیه، کرمانشاه، سنندج، خرم آباد، گرگان، ایلام، ساری، یاسوج و رشت از دسته شهرهایی هستند که متوسط بارندگی بالا داشته و در این شهرها با قطعیت باغداران می­توانند باغ دیم احداث کنند.

نکته­ی بسیار مهمی که در مورد احداث باغ دیم در این شهرها وجود دارد این است که به دلیل بارندگی بالا نباید از اهمیت اصول احداث باغ دیم مانند سیستم جمع آوری و ذخیره­ی آب غافل شوید و بارندگی باید به صورت هر ساله رصد شود، در صورتی که کاهش چشمگیر در بارندگی به صورت ناگهانی در یک سال وجود داشت آبیاری باید به صورت دستی انجام شود.

درختان به هر میزان و دور آبیاری از زمان کاشت نهال عادت می­کنند و هر گونه تغییر در دور و میزان آبیاری برای آنان تنش محسوب می­شود، بنابراین حتی اگر بارندگی در این مناطق کمتر از 350 میلیمتر هم نشد اما کاهش چشمگیر نسبت به سال­های قبل داشت به دلیل عادت کردن درختان به بارندگی بالا آبیاری باید به صورت دستی انجام شود.

اهمیت دریافت مشاوره در زمینه­ ی احداث باغ دیم

باغداری در گذشته تنها با تجربه­ی باغداران پیش می­رفت و باغداران تجربیات درست و غلط خود را به هم انتقال می­دادند، این موضوع در مورد باغات دیم آبی به یک شکل بود با این تفاوت که بر عکس تصور عموم حساسیت احداث باغ دیم بیشتر از باغدات آبی است.

در باغات دیم به دلیل آبیاری نشدن درختان و ایجاد تنش خشکی در صورت نبود دانش کافی در مدیریت باغ دیم احتمال درگیر شدن درختان به آفات و بیماری­ها و حساس شدن در برابر سرمای زمستان و سرما زدگی بهاره خسارت بیشتری بر دوش باغداران تحمیل می­شود.

بنابراین احداث باغ دیم اصول منحصر به فرد خود را دارد که باغداران باید از زمان احداث باغ تا تمام سال­های مدیریت باغداری از کمک مشاوران و کارشناسان بهره ببرند تا احتمال خطا و ایجاد حساسیت در درختان به شدت پایین بیاید.

کلام آخر

دانستید که احداث باغ دیم در درجه­ی اول به متوسط بارندگی بالا در سال و همچنین انتخاب رقم مناسب و کم آب خواه بستگی دارد و به دلیل حساسیت احداث باغ دیم نسبت به باغ آبی بهتر است که برای این کار حتما از راهنمایی کارشناسان ماهر بهره ببرید، برای دریافت قیمت نهال ارقام مقاوم به خشکی درختان میوه دیمی مانند بادام، انگور و زیتون و همچنین دریافت مشاوره برای احداث باغ دیم در شهر و منطقه­ی مورد نظر خود با مشاوران ما در تماس باشید.