هرس درخت گیلاس: زمان و تکنیک های ضروری هرس

هرس درخت گیلاس یکی از مهمترین مرحله پرورش و نگهداری از درختان گیلاس می باشد . با وجود اینکه اهداف تربیت و هرس درختان به مرور زمـان تغییـرات کمـی داشـته است، نیاز توجه به هرس و تربیت بـه شـکل فزاینـده ای افـزایش یافتـه اسـت.

تولیـد کنندگان گیلاس برای تولید محصول قابـل رقابـت در بـازار جهـانی، سـعی زیـادی در افزایش اندازه و کیفیت میوه دارند.

امروزه با توجه به این که نیروی کـارگر نـسبت بـه گذشته کمتر در دسترس بوده و گرانتر نیز می باشد، همـه تـلاشهـا بایـستی معطـوف نگهداری آسان درخت، افزایش کیفیت میـوه و سـهولت برداشـت باشـد. یـک سیستم تربیت خوب، یک اسکلت خوب را فراهم میکند که در نتیجـه اهـداف مـذکور را نیـز تامین خواهد نمود.

نکات ضروری تربیت نهال گیلاس

احداث باغ گیلاس در همان سال های اول نیاز به رعایت نکات ضروری تربیت نهال گیلاس دارد. شما برای بهره مندی بیشتر و عدم از بین رفتن سرمایه نیاز دارید تا با نکات مهمی که باعث گسترش باغ گیلاس می شوند آشنا شوید.

• رشد بیش از حد درختان 

درختان گـیلاس دارای عـادت رشـد عمـودی بـوده، بسیار بزرگ و قوی هستند. در صـورتی کـه هیچگونـه تربیت روی درختـان صـورت نگیرد، شاخه های بلند با تعداد زیادی شاخه های فرعی تولید می کنند. رشد بیش از حد درختان مدیریت باغات گیلاس را دچار مشکل و تولید میوه را محدود میکند.

• تاخیر در باردهی 

با انجام تربیت و هرس میتوان اندازه درخت را کنترل نمـود. همچنین هرس باعث میشود که درختان گیلاس شاخه های زیاد و نزدیک به هم تولیـد کنند. هرس، خصوصاً در سرشاخه های در حال خواب با سوق دادن درخت بـه سـمت رشد رویشی بیشتر، تمایل به تاخیر در باردهی  را در درختان جوان تحریک میکنـد.

در وضعیت هرس معمولی، بیشتر ارقام گیلاس روی پایه های استاندارد بـه نـدرت قبـل از سال پنجم و ششم میوه تولید میکننـد. عـلاوه بـر ایـن، عوامـل دیگـری مثـل عمـق و حاصلخیزی خاک یا تغذیه برگی که سرعت رشد درخت را افزایش مـیدهنـد موجـب تمایل به تاخیر در آغاز گل انگیزی میشوند.

• زاویه انشعاب شاخه 

درختان گیلاس تمایل به تولید زاویه انشعاب شاخه دارند. در این حالت باردهی دیرتر صورت گرفته و احتمال شکسته شدن شاخه هـا نیـز بیشتر است.

• پایه های پاکوتاه و زودبـارده 

پایه های پاکوتاه و زودبـارده مثـل Gisela 6, Gisela 5 و Gisela12 بعضی خصوصیات منفی درختان گیلاس میتواند کاهش یابد. با استفاده از این پایـه هـا درختان در سال سوم شروع به باردهی میکنند، اندازه درختان راحتتر کنترل میشود و شاخه ها به طور طبیعی زاویه بازتری به خود میگیرند.

درشتترین و بهترین کیفیت میوه گیلاس، روی شاخه های فـصل رشـد قبلـی و روی اسـپورهای 1-3 سـاله تولیـد میشوند. بنابراین هدف یک مدیر باغ باید رشد تعداد زیادی شاخه های جدیـد 25-30 سانتیمتری بر روی درخت و تولید اسپورهای جدید باشد.

فواید هرس درخت گیلاس

همانند هر اقدام مراقبتی دیگری، مانند کوددهی و سمپاشی، فواید هرس درخت گیلاس نیز بسیار است.در ادامه فواید هرس درخت گیلاس را باهم مرور میکنیم.

• فرم دهی و تربیت درخت
• تعادل میان ریشه ها و شاخه ها
• نور گیر مناسب برای درخت و تهویه بین شاخه ها
• افزایش عمر مفید درخت

نحوه هرس درخت گیلاس

نحوه هرس درخت گیلاس برای رشد، باردهی و حتی در عمر نهال نیز تاثیر دارد. شما می‌توانید با استفاده از روش های هرس درخت گیلاس که در اینجا گفته شده، درخت گیلاس را هرس کنید و به باردهی و سوددهی بالایی برسید.

۱ – سال اول کاشت 

در هرس سال اول کاشت نهال گیلاس باید تا ارتفاع ۱۰۰ سانتی متری از خاک هرس شود .

۲ – سال دوم کاشت 

دو شاخه فرعی از بالای محل جوانه ای که به سمت خارج از درخت است را حذف کنید. هرس سال دوم کاشت برای رشد بهتر نهال الزامی است.

۳ – سال سوم کاشت 

در سال سوم کاشت مانند سال قبل ، شاخه های فرعی را از بالای جوانه و به سمت خارج درخت قطع کنید ، در این حال درختی خوش فرم و قوی را پرورش می دهید .

۴ – سال چهارم کاشت 

این مرحله در فصل تابستان صورت می گیرد.در اواخر فصل تابستان برای تحریک و رشد بهتر و شکوفه های زیادتر در سال بعد، این هرس سال چهارم کاشت صورت میگیرد .

۵ – سال پنجم کاشت 

این هرس در فصل پاییز صورت می گیرد. در هرس سال پنجم کاشت شاخه های خشکیده و آلوده و زائد را حذف نمایید .

۶ – سال ششم کاشت 

 هرس سال ششم کاست در فصل زمستان صورت گرفته و در حجم کم اتفاق می افتد .

این امر موجب افزایش باردهی و کیفیت بهتر محصول خواهد شد .

تکنیک های هرس گیلاس

• سربرداری از محل چوب یکساله

این برش، موجب تحریک رشد شاخه های جـانبی شـده و اغلـب در مراحـل اولیـه سیستم تربیت گیلاس برای تولید شاخه های قوی بکار میرود. سربرداری در چوب جوان قـدرت رشـد نـواحی اطـراف محـل بـرش را افـزایش میدهد در نتیجه این سربرداری از محل چوب یکساله باعث تاخیر میوه دهی میشود. این برش در سیستمهای Spanish Bush و Steep Leader بکار میرود.

• کوتاه کردن شاخه

این نوع برش برای جوان سازی شاخه های میوه دهنده و حفـظ بـاردهی آنهـا بکـار میرود. کوتاه کردن شاخه به دو صورت انجام میگیرد.

الف- شاخه های موجود از فاصله 2.5 سانتیمتر تا چند متر از محل پیدایش شـاخه (تنه) به منظور تحریک تولید شاخه جدید بریده میشوند.

ب- زمـانی کـه یـک شاخه فرعی شروع به رشد عمودی کند یا به رشد کامل برسد میتوان نسبت بـه کوتـاه کردن آن اقدام نمـود.

• برش تلفیقی

برش تلفیقی بین دو نوع برش قبلی است که برای کنترل قدرت رشد درختان جوان بکـار میرود. در این روش یک شاخه قوی و دارای رشد عمـودی بـه عنـوان شـاخه مـوقتی سربرداری شده و در همان زمان شاخه ضـعیف کنـار آن نیـز بـه عنـوان شـاخه دائمـی سربرداری میشود.

• تنک کردن

در این شیوه یعنی تنک کردن شاخه بطور کامل حذف میشود و موجب باز شدن تاج درخت و نفوذ بهتر نور به داخل تاج درخت میشود. این روش نسبت بـه سـربرداری شـاخه موجـب تحریک رشد در سطح بیشتری از درخت میشـود و در نتیجـه تـاثیر کمتـری در قـوی شدن درخت دارد.

• خراشیدن

خراشیدن روش دیگری است که برای تحریک شاخه زائی بکار مـیرود. ایـن روش در هر سیستم میتواند بکار رود. بریدگی شـاخه تـا عمـق کـامبیوم بـالای جوانـه بایـد گسترش یابد. برای ایجاد قدرت رشد کافی میبایست یک برش پهن در یک سوم تا نـصف محیط شاخه ایجاد نمود. ابزارهای مورد استفاده نیز در بدست آوردن اثر مطلوب بـسیار مؤثر است.

هرس تابستانه

هرس تابستانه در هر سه سیستم می تواند مورد اسـتفاده قـرار گیـرد، زیـرا هرس تابستانه نسبت به هرس خواب قدرت رشد کمتری را در درخت القا می کند، که موجب تسریع باردهی در درختان جوان می شود.

هر چند که با ترکیب مناسـب سیستم تربیت، رقم و پایه می توان باردهی درخت را افزایش داد، اما در هنگام نیاز با اسـتفاده از هرس خواب می بایست در باردهی تعادل ایجاد نمود. به علاوه شاخه های جانبی کـه بـه دنبـال هرس تابستانه تشکیل می شوند عموماً دارای زاویه باریک می باشند.