نحوه و آموزش پیوند زنی انواع درختان میوه

آموزش پیوند زدن درخت برای انواع درختان میوه

پیوند زدن درختان میوه فرآیندی است که برای ایجاد ترکیبی پایدار میان دو گیاه انجام می‌شود. این تکنیک از دیرباز به منظور بهبود کیفیت محصول، افزایش بازدهی، و سازگاری گیاهان با محیط به کار رفته است. در ادامه، به معرفی اصول، روش‌ها و شرایط لازم برای پیوند زنی درختان میوه می‌پردازیم.

پیوند زدن چیست؟

پیوند زدن به معنای اتصال دو بخش از گیاهان مختلف است که پس از مدتی به‌هم جوش خورده و یک موجود زنده واحد را تشکیل می‌دهند.

• پایه: قسمتی از درخت که ریشه‌ها و ساختار پایینی را تشکیل می‌دهد.
• پیوندک: بخشی از درخت که شاخه‌ها و قسمت‌های هوایی گیاه را فراهم می‌کند.

شرایط لازم برای پیوند زدن

برای موفقیت در پیوند زدن درختان میوه، باید این شرایط فراهم شود:

• شباهت ژنتیکی: هرچه پایه و پیوندک از یک خانواده نزدیک‌تر باشند، جوش خوردن سریع‌تر و موفق‌تر است.
• شرایط محیطی: دما بین 10 تا 30 درجه و رطوبت کافی، از خشک شدن پیوندک جلوگیری می‌کند.
• زمان مناسب:
  • پیوند جوانه‌ای: اواخر بهار تا پایان تابستان.
  • پیوند چوبی: اواخر زمستان تا اوایل بهار.
• تکنیک صحیح: برش‌ها دقیق، محکم و با پوشش مناسب انجام شود تا اتصال پایدار بماند.

این اصول، شانس موفقیت پیوند را به حداکثر می‌رساند.

انواع پیوند درختان

برای اینکه بتوانید یک پیوند عالی صحیحی داشته باشید، لازم است قبل از هرکاری با انواع پیوند درختان آشنا شوید.

پیوند سپری

در پیوند سپری از یک جوانه استفاده می شود. این جوانه به شکل دلخواه در جهت طول ساقه در قسمت زیر پوست جای می گیرد.

پیوند لوله ای درخت

این پیوند لوله ای به شکل لوله ای از پوست درخت جدا شده و دارای یک جوانه می باشد. طول در نظر گرفته برای این جوانه حدود یک تا ۲ سانتی متر است. قسمت تحتانی پایه را برش داده و پوست آن را جدا کنید. این پوست باید تا محل قرار گیری پیوندک جدا شود.

پیوند از سمت بالا بر روی پایه قرار می گیرد. پیوندک و پایه به قدری بر روی یکدیگر لغزانده می شوند که لایه های زایشی آن ها بر روی یکدیگر قرار بگیرند. پیوند زدن درخت به شیوه لوله ای برای درختانی که کمتر از یک سانتی متر قطر دارند، استفاده می شود. در این پیوند پیوندک و پایه دارای قطر یکسان می باشند. اگر پایه و پیوندک قطر یکسان نداشته باشند، از روش پیوند حلقوی استفاده می شود.

پیوند قاتاشی

این روش زمانی که پیوندک و پایه هر دو در وضعیت استراحت قرار دارند و درخت پوست دهی ندارد، استفاده می شود. پیوندک از شاخه ای با قطر یک تا ۲٫۵ سانتی متر انتخاب می شود. این برش با زاویه ۴۵ درجه زده می شود. آن گاه در ۲٫۵ سانتی متری فوقانی جوانه یک برش به شکل کج به سمت درون ساقه هدایت می گردد. پایه نیز بدین شکل فراهم شده و نواحی زایشی آن ها در تماس با یکدیگر واقع می شود.

برای موفق بودن پیوند قاتاشی از یک پلاستیک در محل پیوند استفاده می شود. این پلاستیک برای حفظ رطوبت محل پیوند ضروری است.

پیوند مجاورتی

در طبیعت به وفور یافت می گردد. در پیوند مجاورتی نیازی به وجود انسان نیست. زمانی که دو درخت در سایش با یکدیگر واقع می شوند، پوست میان آن ها خورده می شود. این موضوع جوش خوردن دو طبقه زایشی در درختان مجاور را فراهم می آورد. زمانی که پیوندهای دیگر برای درخت امکان پذیر نباشد، از روش مجاورتی پیوند زدن درخت کمک گرفته می شود.

پیوند پلی درختان

در پیوند پلی در اوایل بهار قابل انجام بوده و برای ترمیم نواحی آسیب دیده درختان مورد اهمیت می باشد. برای این پیوند شاخه هایی با قطر تقریبی یک تا ۲ سانتی متری به کار می رود. این شاخه ها باید در زمان استراحت تهیه شوند و در محلی سرد ذخیره گردند. پوست صدمه دیده را حذف نمایید.

پیوند اسکنه

از کهن ترین روش های پیوند زنی درختان میوه پیوند اسکنه است و باغداران از این روش استفاده می کنند. پایه از تنه درخت، شاخه های اصلی یا طوقه برش داده می شود. آن گاه برشی در قطر پایه شکل می گیرد. این بریدگی با عمق تقریبی ۲ تا ۵ سانتی متر زده می شود. پیوندک نیز با طول ۱۲ تا ۲۰ سانتی متر از شاخه جدا شده و در قسمت پایینی آن یک برش به شکل اریب دیده می شود.

پیوند زینی

به پیوند اسکنه بسیار شباهت دارد. در پیوند زینی روش بر خلاف اسکنه، شکاف بر روی پیوندک انجام می گیرد. دو سمت پایه به شکل اریب برش داده می شود و آن گاه پیوندک بر روی آن جای می گیرد. برای این یپوند نیز از پیوندک و پایه با قطر یکسان استفاده می شود. بهتر است پیوندک با جوانه انتهایی در این پیوند به کار گرفته شود.

پیوند تاجی

در این روش نیز پیوندک در قسمت زیر پوست پایه جای می گیرد. این پیوند تاجی در حداقل زمان ممکن نتیجه خواهد داد. در تمام شاخه ها با قطرهای ضخیم یا نازک قابل انجام می باشد. برای جای گذاری پیوندک در پایه، پوست پایه کنار زده می شود.

پیوند نیمانیم

این نوع پیوند نیمانیم در سه حالت ساده، پاشنه دار و زبانه دار دیده می شود. برای شاخه های باریک و نازک با قطر ۵٫۱ تا ۵٫۲ سانتی متر کاربرد دارد. برای انجام این پیوند باید پیوندک و پایه هم قطر را انتخاب کنید.

پیوند رولپه و زیرلپه

برای پیوند گردو از روش پیوند رولپه و زیرلپه استفاده می شود. ابتدا جوانه زنی انجام می گیرد. در رو لپه ای برش از پایه انجام شده و یک بریدگی با عمق ۲ تا ۳ سانتی متر در آن زده می شود. برای پیوندک از سرشاخه گردو استفاده می شود. این سرشاخه یک ساله باید دارای سه جوانه باشد. قسمت بریده شده پیوندک در پایه جای می گیرد. محل اتصال با یک پلاستیک بسته می شود.

نحوه صحیح پیوند زدن درخت

برای اجرای یک پیوند موفق، رعایت چند مرحله کلیدی ضروری است. در ادامه، مراحل اصلی پیوند زدن به صورت مختصر و ساده توضیح داده شده است:

1. آماده‌سازی پایه و پیوندک

• انتخاب پایه:
  • پایه باید سالم و عاری از بیماری باشد.
  • از گونه‌ای انتخاب شود که سازگاری ژنتیکی و محیطی داشته باشد.
• انتخاب پیوندک:
  • از شاخه‌ای جوان، سالم و با چند جوانه فعال برداشته شود.
  • درخت مادر پیوندک باید کیفیت مطلوبی داشته باشد.

2. برش مناسب

• در پایه:
  • برشی دقیق و تمیز با ابزار تیز و ضدعفونی‌شده ایجاد کنید.
  • نوع برش (عمودی، شکافی، یا زاویه‌دار) به روش پیوند انتخابی بستگی دارد.
• در پیوندک:
  • برش باید به گونه‌ای باشد که لایه‌های زایشی پیوندک کاملاً با پایه تماس پیدا کنند.

3. اتصال پایه و پیوندک

• پایه و پیوندک باید طوری روی هم قرار گیرند که لایه‌های زایشی (کامبیوم) با هم منطبق شوند.
• هرگونه فاصله یا ناهماهنگی می‌تواند مانع جوش خوردن شود.

4. تثبیت محل اتصال

• پس از اتصال، از چسب پیوند یا نوار پلاستیکی استفاده کنید تا:
  • محل اتصال محکم بماند.
  • از نفوذ هوا، آفات و رطوبت بیش از حد جلوگیری شود.

5. مراقبت پس از پیوند

• رطوبت: محیط پیوند را مرطوب نگه دارید.
• نور: درخت باید در معرض نور کافی باشد، اما از نور مستقیم و شدید خورشید محافظت شود.
• بررسی منظم: تا زمان جوش خوردن کامل، محل پیوند را از نظر رشد و سلامت بررسی کنید.

نکات کلیدی

• ابزارها قبل از استفاده باید کاملاً تمیز و ضدعفونی شوند.
• پیوند را در زمانی انجام دهید که گیاه در حال رشد فعال باشد.
• نوع پیوند (سپری، لوله‌ای، اسکنه و…) را متناسب با نوع درخت و شرایط آن انتخاب کنید.

با رعایت این مراحل، شانس موفقیت در پیوند زدن به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.

پیشینه پیوند

چینی ها پیشگامان علم پیوند درختان بوده اند و شواهد نشان می دهد که قبل از میلاد مسیح از این علم آگاه بوده اند. عمل پیوند زنی درختان میوه در زمان امپراطوری روم نیز انجام می گرفته است.

پیشینه پیوند از قرن ۱۳ تا ۱۶ میلادی انجام می شده است. این موضوع شکل گیری گیاهان جدید و انتقال آن ها به مکان های دورتر چون اروپا را فراهم کرد. گیاهان انتقال یافته با روش پیوند زنی افزایش می یافتند. در این زمان اطلاع جامعی در زمینه پیوند درخت وجود نداشت. بیشتر این کارها به روش تجربی انجام می گرفت.

پیوند مجاورتی در اواخر قرن هیجدهم شکل گرفت و آگاهی از شرایط جریانی شیره گیاه زمینه ساز شناخت این پیوند شد. پیوند مجاورتی در سه گونه درختی فراهم شد.

هدف پیوند زنی درخت

هدف پیوند زنی درخت برای تهیه یک ترکیب با کیفیت انجام می گیرد. این پیوند به شرایط فیزیولوژیکی گیاه و وضعیت محیطی بستگی دارد. البته نحوه پیوند زنی درختان میوه، زمان انجام این عمل و شکل گیاه اهمیت زیادی در انجام این پیوند دارد.

برای پیوندهای جوانه زمانی بین اواخر خرداد تا اواخر تابستان را انتخاب می کنند. پیوندهای چوبی بیشتر از اواخر زمستان تا زمان رشد گیاه را شامل می شوند. هدف از پیوند زدن درخت میوه ایجاد تغییر مثبت در محصول دهی نهال میوه و بهبود کیفیت آن هاست. این پیوند نحوه گرده افشانی در باغ، محصول دهی درخت و شکل رویش درخت را تحت تاثیر قرار می دهد.

در این پیوند از پایه های پیوندی استفاده می شود. این پایه ها شرایط رسیدن به گیاهان کوتاه قد و قوی را فراهم می کند. در پیوند زنی میان پایه، عارضه های پیوندی برطرف می شود و زخم های ایجاد شده در ریشه، تنه و شاخه به خوبی ترمیم می گردد. در این پیوند محصول دهی سریع تر از قبل آغاز می شود.

وضعیت فیزیولوژیکی

پیوند از نظر زیستی به ایجاد یک زخم و بریدن کمی از شاخه درخت و اجبار در همزیستی دو درخت با یکدیگر منتهی می شود. گیاه پیوندی جدید با تغییرات زیستی خاصی همراه خواهد بود. پیوندک (قسمتی که برای پیوند مورد انتخاب واقع می شود) و پایه(گیاهی که بر روی آن پیوند واقع می شود) باید اتصال خوبی با یکدیگر برقرار کنند. یعنی این جوش خوردن باید به شکل کامل انجام شود.

جوش خوردن پایه و پیوندک تنها در صورتی امکان پذیر است که سلول های قسمت پیوند متناسب با یکدیگر رشد کنند. به همین خاطر باید دو قسمت تولید کننده(پایه و پیوندک) از دو درخت متفاوت انتخاب کنید. این اتصال به قدری استوار و بی واسطه است که هیچ ماده ای اعم از جامد، بخار یا مایع را شامل نمی گردد.

پیوند زدن درخت

وقتی که سلول های محل اتصال رشد می کنند، محیط بین پایه و پیوندک به شکل موفقیت آمیز پر می گردد. زمانی که نسج بین پایه و پیوندک ایجاد شد، یک طبقه از سلول های تولید کننده شکل گرفته و این طبقه به تشکیل آوندهای چوبی منتهی می شود. این وضعیت تداعی کننده قسمت کامبیوم یک درخت معمولی است. در قسمت بیرونی نیز شاهد آوندهای آبکش هستیم. با این آوندها قسمت پایه و پیوندک به یکدیگر به خوبی متصل شده اند.

گیاهان دو لپه ای در زمینه پیوند زدن درخت شانس بیشتری دارند و گیاهان تک لپه ای اگر موفق به جوش خوردن پیوندک و پایه شوند، این پیوند فقط یک سال عمر خواهد نمود. برای این مثال می توان درخت خرما را یادآوری کرد. این درخت تک لپه ای بوده و ساختمان ثانوی و طبقه تولید کننده در آن وجود ندارد.

در این اتصال دو قسمت پایه و پیوندک در تماس کامل با یکدیگر قرار می گیرند. علاوه بر این اتصال، وضعیت زیستی دو گیاه نیز باید به یکدیگر شبیه باشد. یعنی سازگاری لازم بین آن ها وجود داشته باشد. این موضوع برای پیوند زدن درختان اهمیت دارد و میزان عمر پیوند را افزایش می دهد.

به عنوان مثال دو درخت به و گلابی خصوصیات مشابه زیادی با یکدیگر دارند و در عمل پیوند درخت موفق تر هستند. این دو درخت به تشکیل یک درخت قوی و پر محصول منتهی خواهند شد. عدم تجانس در درختان مانع مهم و موثری برای عدم موفقیت در پیوند زدن درخت است.

به عنوان مثال گاهی بین دو درخت سیب پیوند زنی انجام نمی گیرد. چون بافت یک درخت بسیار نرم بوده و بافت دیگری از نوع زبر و سخت می باشد. پیوند زدن درختان فقط به شکل تجربی قابل انجام است. یعنی نمی توان در مورد آن حدس و گمانی ارائه نمود. اگر درخت های پیوندی دارای جنس مشترک هستند، می توان به پیوند زدن آن ها امیدوار بود.

چسب برای پیوند زنی

در مورد اتصال بین پیوندک و پایه نظرات زیادی وجود دارد. افراد زیادی این پیوند را مولد بذر و تکثیر می دانند و به همین دلیل به تاثیر گذاری متقابل بین آن ها معتقد هستند. عده ای دیگر آن ها را تولید کننده بذر جدید نمی پندارند. یعنی اثر پیوندک و پایه را در یکدیگر رد می کنند. برای نمونه اول می توان اتصال کلم را بر روی ریشه شلغم مثال زد. تغییر رنگ ها نیز در شرایط پیوند زدن درخت اتفاق می افتد. به عنوان مثال وقتی پیوند گوجه فرنگی با برگ قرمز بر روی نمونه گونه گوجه فرنگی آمریکایی انجام می گیرد، شاهد تولید برگ های تیره ای برای گوجه فرنگی هستیم. در صورتی که اگر این پیوند بر روی گوجه فرنگی معمولی انجام گیرد، نتیجه متفاوت خواهد بود.

اگر پیوندک و پایه اتصال متقابل و خوبی برقرار نمایند، مقاومت بیشتری نسبت به سرما و بیماری برای درخت پیوندی ایجاد می شود. پیوند درختان معمولاً با کاهش عمر گیاه همراه می شود. به عنوان مثال زمانی که درخت پسته به درختی از نوع خود یا نمونه آتلانتیکا پیوند داده می شود، عمر تقریبی درخت پیوندی به ۲۰۰ سال می رسد اما اگر پیوندک شما در این اتصال از نوع معمولی و پایه را درخت چاتلانقوش یا بنه تشکیل دهد، عمر تقریبی درخت برابر با ۶۰ سال خواهد بود.

انجام پیوند درخت

برای انجام پیوند درخت  فرسوده باید ریشه درخت همچنان فعال و جوان باشد.
گاهی برای تقویت از پیوند زدن استفاده می شود. در واقع با عمل پیوند کمبود شیره جبران می شود. این کمبود شیره با پیوند زدن یک درخت ریشه دار انجام می گیرد.
گاهی برای ترمیم درختان از روش پیوند بهره مند می شوند. یعنی درخت پایه بیش از اندازه دچار صدمه و آسیب شده و ناگزیر به پیوند هستید.
عدم سازگاری با محیط نیز می تواند دلیلی بر پیوند زدن درخت باشد. در این شرایط درخت بر روی پایه سازگار با محیط پیوند زده می شود. به عنوان مثال اگر درختی قادر به تحمل خاک مرطوب نیست، آن را بر روی گونه درختی پیوند می زنند که آن گونه قادر به تحمل خاک مرطوب باشد.
در مواردی نیز از عمل پیوند برای اعتدال در رشد استفاده می شود. ضعف یا قدرت ریشه با عمل پیوند به وضعیت اعتدال می رسد.
با عمل پیوند رسیدن به مرحله ثمردهی را زودتر تجربه می کنید.
زمان پیوند زنی درختان میوه

پیوند درخت چه زمانی انجام می شود؟

• پیوند قرین با زمان پویایی درخت انجام می شود. بنابراین در دوران استراحت و خواب گیاه نمی توان پیوند را انجام داد.
• در پیوند نباتات باید میزان شیره را در نظر گرفت. چون این اتصال در مواقع بالا بودن شیره انجام نمی گیرد.
• دمای بالا نیز می تواند پیوندک را خشک و نابود کند.
• اگر دما کمتر از ۱۰ درجه سانتی گراد باشد، سلول های پیوندک غیر فعال می شوند و دیگر پیوند انجام نخواهد شد. فصل بهار قبل از اینکه شیره گیاه فراوان شود، زمان مناسبی برای پیوند زدن درخت می باشد. اواخر تابستان و احتمالاً ابتدای فصل پاییز نیز بازه زمانی مناسب برای پیوند است. این زمان قبل از وقوع یخبندان می باشد.

شرایط انتخاب پایه

انتخاب پایه برای پیوند زنی درختان میوه بسیار مهم است. به همین علت شرایط انتخاب پایه در ادامه آورده شده است.

• پایه باید مقاومت لازم نسبت به سرما را داشته باشد.
• از گونه ای انتخاب شود که شرایط تکثیر مناسبی داشته باشد. ضمن اینکه به سرعت زیاد شود.
• از گونه های مقاوم به آفات و بیماری برای پیوند درخت استفاده شود. در این صورت می توان به موفقیت پیوند زدن امیدوار بود.
• شرایط انتخاب پیوندک
• باید از گیاه یک ساله انتخاب شود.
• شاخه انتخابی برای پیوندک از قسمت شاخه های میوه دهنده یا گل جدا می گردد. در غیر این صورت به ثمردهی نخواهد رسید.
• یوندک را از قسمت میانی شاخه انتخاب کنید. چون قسمت های پایین کم میوه و قسمت های بالایی ضعیف می باشند.
• اگر پیوندک از درختی با دوره خواب دریافت می گردد، باید این جداسازی در زمان خواب درخت انجام شود.
• توجه داشته باشید که اصول پیوند زدن برای هر گونه گیاهی و هر درختی متفاوت می باشد. به همین خاطر قبل از انجام این کار باید نوع پیوند مناسب با درخت را به خوبی بشناسید و آگاهانه دست به این عمل بزنید تا در کارتان موفق شوید.

بهترین و استانداردترین نهال گردو و میوه را از نهالستان پالیز نهال سفارش دهید

پالیز نهال بزرگ ترین نهالستان گردو و میوه در کشور و با بیش از نیم قرن تجربه و با همکاری متخصصان و مشاوران مجرب، به ارائه خدمات مرتبط با  خرید نهال  و احداث باغ می پردازد؛ از جمله این خدمات می توان به فروش انواع نهال گردو لیبل دار، بادام، هلو، زردآلو و غیر… به صورت حضوری و غیر حضوری برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با شماره 09141832393 تماس بگیرید. کارشناسان ما آماده پاسخگویی به شما عزیزان هستند.