انواع هلو: [مشخصات و خصوصیات کامل]

هلو یکی از میوه‌های آبدار و پرطرفدار فصل تابستان است که عطر و طعم بی نظیری دارد و از آن جایی اکثر نواحی کشور شرایط کاشت و پرورش آن را دارند از همین رو باغات این درخت در بیشتر نقاط کشور یافت می‌شود و در این باغات می‌توان انواع هلو را پیدا کرد که هر کدام دارای عطر و طعمی خاص هستند در این مقاله قصد داریم به معرفی انواع هلو بپردازیم تا کسانی که قصد کاشت این درخت دارند بتوانند مناسب‌ترین و بهترین هلو را برای کاشت انتخاب کنند.

گیاهشناسی درخت هلو

زادگاه درخت هلو مناطق گرم چین است و این درخت از طریق راه ابریشم به ایران وارد شده است و چون اروپائیان این درخت را برای اولین بار در ایران دیدند از همین رو محققان گیاهشناس اروپایی نام علمی Prunus persica (پرسیکا از نام ایران گرفته شده است) را برای این درخت برگزیدند و آن را در خانواده گلسرخیان یا Rosaceae قرار داده‌اند و این محققان گیاهشناسی درخت هلو به شرح زیر توصیف می‌کنند:

درخت هلو کوتاه قامت است و عمری در حدود 20-15 سال دارد، دارای برگ‌های کشیده و نوک تیز است که از زاویه نیم رخ به شکل داسی دیده می‌شوند و در پاییز شروع به خزان می‌کنند. گل‌های این درخت بزرگ با قطر 5.2 میلی متر، منفرد، دو جنسی و به رنگ‌های صورتی ملایم، قرمز تا ارغوانی دیده می‌شوند این گل‌ها خود باروند بنابراین نیاز به رقم گرده زا ندارند.

بعد از این که 3 تا 5 ماه از گرده افشانی و باروری این گل‌ها گذشت، میوه‌های هلو می‌رسند این میوه‌ها از نوع شفت و جز میوه‌های هسته دار به شمار می‌روند و این میوه‌ها دارای پوستی نازک، کرک دار و به رنگ‌های قرمز، سبز، زرد دیده می‌شوند بافت گوشتی این میوه شیرین، آبدار و به رنگ‌های زرد یا سفید است که در مرکز آن یک هسته سخت واقع شده است و برحسب اتصال گوشت به هسته میوه‌های هلو به دو دسته هسته چسب و هسته جدا طبقه بندی می‌شوند.

نگهداری درخت هلو

رشد و نمو تمام گیاهان تحت تاثیر دو عامل ژنتیک و شرایط محیطی است که این دو عامل به یک اندازه می‌توانند رشد و عملکرد گیاه را تحت تاثیر قرار دهند درخت هلو نیز از این قاعده مستثنی نیست بنابراین قبل از این که به معرفی انواع هلو بپردازیم باید شرایط محیطی بهینه برای نگهداری درخت هلو را بشناسیم و با فراهم نمودن این شرایط محیطی به بهترین باردهی از این درخت دست یابیم که در ادامه به معرفی این شرایط خواهیم پرداخت.

• شرایط آب و هوایی درخت هلو

اولین موردی که باید مورد بررسی قرار داد شرایط آب و هوایی درخت هلو است این درخت نیاز سرمایی در حدود 400 تا 1000 ساعت دارد و سرمای دیررس بهاره سبب از بین رفتن شکوفه‌های آن می‌شود از طرفی به سرما و گرما بیش از حد حساس است بنابراین در مناطق معتدل و خشک که تابستانی گرم و زمستانی معتدل دارند بهترین محصول را تولید می‌کند.

• آبیاری درخت هلو

آبیاری درخت هلو یکی از مهمترین شرایط نگهداری درخت هلو است این درخت در سال به 760 میلی متر آب نیاز دارد که در یک هکتار معادل 6000-5000 متر مکعب است که این میزان باید از طریق آب آبیاری یا بارندگی در دسترس درخت قرار گیرد و بسته به شرایط آب و هوایی باید هفته‌ای یک بار یا 3-2 هفته یک بار اقدام به آبیاری کرد بیشترین نیاز آبی درخت هلو از بهار تا تابستان زمان تشکیل میوه است.

• خاک مناسب درخت هلو

درخت هلو را نباید در خاک‌هایی با عمق کمتر از 60 سانت کاشت کرد زیرا دارای ریشه‌های نسبتا سطحی است و این ریشه‌ها به تهویه و اکسیژن نیاز دارند بنابراین باید از کاشت آن در اراضی با آب زیر زمینی بالا حذر کرد در نتیجه خاک مناسب درخت هلو باید هموار با شیب 14 درصد، فاقد شوری، خنثی تا قلیایی، با بافتی لومی یا لومی- شنی، با زهکش مناسب و تقریبا عمیق باشد.

• کود مناسب درخت هلو

کود مناسب درخت هلو باید حاوی عناصر ماکرو و میکرو باشد اما بهتر است از کودهای حاوی عناصری همچون فسفر، ازت، پتاسیم، منیزیم و کلسیم استفاده کرد زیرا درخت هلو برای رشد و باروری بهتر نیاز بیشتری به این عناصر دارد.

برای کوددهی این درخت می‌توان از انواع کودهای شیمیایی و حیوانی پوسیده شده استفاده کرد و کوددهی باید بر اساس مرحله رشدی درخت هلو و کیفیت خاک باشد تا بهترین تاثیر را داشته باشد و معمولا کود را به صورت چالکود یا از طریق آبیاری در دسترس آن قرار می‌دهند.

انواع درخت هلو

در باغات سراسر دنیا انواع درخت هلو را می‌توان یافت که دلیل این تنوع به خاطر وجود ارقام متنوع هلو است که هر کدام دارای خصوصیات و نیازهای دمایی مختلف هستند و محصول آن‌ها از نظر طعم و شکل با یکدیگر متفاوت هستند و در ادامه به معرفی انواع هلو خواهیم پرداخت که نهال آن‌ها در نهالستان‌های مختلف کشور عرضه می‌شوند.

انواع هلو در ایران

در ادامه به معرفی نهال انواع هلو در ایران خواهیم پرداخت که این نهال‌ها به دلیل سازگاری به شرایط آب و هوایی کشور و داشتن محصول با کیفیت بیشتر مورد توجه باغداران قرار گرفته‌اند.

1.نهال هلو آلبرتا

• این نهال دیرگل، مناسب مناطق معتدل، نیمه سردسیری و کوهستانی تا ارتفاع 2000 متر از سطح دریا است.
• این نهال آمریکایی از سال دوم پس از کاشت میوه دهی را آغاز می‌کند و طی عمر اقتصادی خود (20-15 سال) 60 تن محصول تولید می‌کند.
• زمان میوه دهی نهال آلبرتا به سه صورت زودرس، میان رس و دیررس است.
• میوه‌های نهال هلو آلبرتا بیضی شکل، درشت، دارای پوستی به رنگ سرخ و گوشتی به رنگ زرد است

2.نهال هلو شاستا

• از مزیت‌های این نهال آمریکایی می‌توان به نیاز آبی کم و مقاوم به آفات و بیماری‌ها اشاره کرد.
• این نهال دیر گل است اما برای کاشت هیچ محدودیتی نسبت به ارتفاع سطح دریا ندارد.
• از سال چهارم بعد از کاشت باردهی نهال هلو شاستا آغاز می‌شود که در حدود 55 تن در هکتار باردهی دارد.
• پوست میوه‌های آن نازک و دارای هسته‌ای درشت است و مغز این هسته قابلیت مصرف خوراکی دارد.

3.نهال هلو سرخابی

• این نهال بومی دیرگل است و قابلیت کاشت در ارتفاع 2300-200 متر از سطح دریا دارد بنابراین می‌تواند در شرایط آب و هوایی متنوع رشد کند.
• میوه‌های نهال هلو سرخابی از سال دوم بعد از کاشت بر روی این درخت نمایان می‌شوند که این میوه‌ها در حدود 100-50 گرم وزن دارند.
• در طی عمر اقتصادی 20-10 ساله خود قادر است سالانه 100 تن در هکتار میوه تولید کند.

4.نهال هلو زعفرانی زودرس

• این نهال زودگل را می‌توان در اکثر مناطق کاشت به شرطی که نهایتا 2000 متر از سطح دریا فاصله داشته باشند.
• نهال هلو زعفرانی زودرس بعد از این که 3 تا 4 سال از زمان کاشت آن سپری شد شروع به میوه دهی می‌کند و میوه‌هایی بیضی شکل، بزرگ، گوشتی، شیرین و آبدار به میزان 75 تن در هکتار تولید می‌کند.

5.نهال هلو رد تاپ

• زادگاه نهال هلو رد تاپ کشور آمریکا است و یک نهال خود گرده افزا به شمار می‌رود.
• نهالی دیرگل و مناسب برای کاشت در مناطقی به ارتفاع 2000 متر از سطح دریا است.
• نهال هلو رد تاپ کوتاه قامت و عمر مفید آن بین 16-11 سال است
• شروع باردهی آن از سال دوم بعد از کاشت است و هر عدد میوه آن در حدود 130-95 گرم وزن دارد.

6.نهال هلو کاردی پیش رس

• ، نهال هلو کاردی پیش رس یکی از انواع هلو و بومی کشورمان است و بسته شرایط رسیدگی از آن می‌تواند تا ارتفاع 4 الی 9 متر رشد کند.
• این نهال ایرانی، دیرگل، زودرس و مناسب مناطق سردسیری با ارتفاع 2900-600 متر از سطح دریا است.
• این میوه دارای پوسته‌ای به رنگ مخملی شرابی و طعمی بی نظیر است که این میوه را می‌توان در انتهای فصل بهار به میزان 90 تن در هکتار برداشت کرد.

7.نهال هلو قجیر قانات

• زادگاه این نهال کشور چین است و قادر است تا ارتفاع 10-3 متر رشد کند.
• نهال هلو قجیر قانات دیرگل و مناسب برای کاشت در مناطق سردسیر است اما قابلیت کاشت در مناطق گرمسیر دارد.
• از سال اول بعد از کاشت شروع به تولید میوه‌هایی با طعم شیرین و به رنگ خونی همراه با رگه‌هایی طلایی می‌کند.
• عمر مفید آن بین 5 تا 11 سال است و در طی این مدت سالانه 100 تن در هکتار محصول تولید می‌کند.

8.نهال هلو کاظمی

• نام این هلو نشان دهنده بومی بودن آن است و قامت آن به 4.5-3.5 متر می‌رسد.
• نهال هلو کاظمی از سال سوم تا پنجم بعد از کاشت باردهی را شروع می‌کند.
• این نهال را به دلیل دیرگل بودن می‌توان در مناطقی به ارتفاع 2000 متر از سطح دریا کاشت.
• اندازه میوه‌های این نهال متوسط تا درشت است و میزان باردهی آن در هر هکتار در حدود 60 تن است.

انواع هلو انجیری

در میان انواع هلو می‌توان به هلو انجیری اشاره کرد که از لحاظ ظاهری و طعم با دیگر انواع هلو متفاوت هستند از همین رو مورد استقبال بسیاری از باغداران قرار گرفته است که در ادامه به معرفی خصوصیات نهال انواع هلو انجیری می‌پردازیم.

1.نهال هلو انجیری پلنگی

• این نهال دیرگل، پیوندی و متعلق به کشور چین است که می‌توان آن را در مناطق نیمه سردسیری تا نیمه گرمسیری به ارتفاع 3000-0 متر از سطح دریا کاشت کرد.
• بعد از گذشت 2 سال از زمان کاشت نهال هلو انجیری پلنگی می‌توانید میوه ‌های نوبرانه آن را برداشت کنید.
• میوه‌های این نهال بشقابی شکل، با پوستی به رنگ سرخ و زرد به صورت خالدار و خوش طعم است.
• این نهال به مدت 10 تا 12 سال توان باردهی مطلوب به میزان 60 تن در هکتار دارد.

2.نهال هلو انجیری خونی

• این نهال به دلیل زودگل بودن در زادگاه خود (کشور چین) در مناطق نیمه گرمسیری رشد می‌کند.
• برای برداشت میوه‌های نهال هلو انجیری خونی می‌بایست2-3 سال بعد از کاشت آن منتظر بمانید.
• عمر اقتصادی این نهال بسته به شرایط مراقبت از آن بین 15 تا 20 سال است و در طی این مدت سالانه 90-80 تن در هکتار میوه گوشتی، سرخ رنگ و آبدار تولید می‌کند.

3.نهال هلو انجیری عسلی

• این نهال چینی پاکوتاه است به طوری تا 1 متر می‌تواند رشد کند بنابراین برداشت از آن بسیار راحت است.
• این نهال از سال دوم شروع به تولید میوه‌هایی آبدار به شیرینی عسل می‌کند که پس از رسیدن به سن بلوغ باردهی آن معادل 60 تن در هکتار خواهد بود.
• نهال هلو انجیری عسلی زودگل است و قابلیت کاشت در مناطق به ارتفاع 2000-0 متر از دریا دارد اما در مناطق معتدل بهترین باردهی دارد.

4.نهال هلو انجیری زعفرانی

• نهال هلو انجیری زعفرانی می‌تواند دمای منفی 25 درجه سانتی گراد تحمل کند بنابراین مناسب مناطق سردسیری و کوهستانی تا ارتفاع 500 تا 1900 متر از سطح دریا است.
• از سال دوم بعد از کاشت می‌توانید میوه‌های بیضی شکل، آبدار، شیرین، به رنگ زرد و قرمز آن را از درخت بچینید.
• عمر اقتصادی آن بیش از 20 سال است و در صورتی که نیازهای رشدی این نهال برآورده شود هر سال قابلیت تولید 50 تن محصول در هکتار دارد.

5.نهال هلو انجیری زودرس

• این نهال پرطرفدار اصالتی از کشور چین دارد و مقاوم به آفات و بیماری‎‌ها است.
• مناطقی را برای کاشت نهال هلو انجیری زودرس باید در نظر گرفت که ارتفاع 400 تا 2000 متر از سطح دریا را دشته باشد.
• از سال دوم بعد از کاشت می‌توان میوه‌های نوبرانه آن را برداشت کرد اما با رسیدن به سن بلوغ طی 20 سال می‌تواند 50 تن در هکتار محصول تولید کند.
• میوه‌های این نهال به سایز متوسط، دارای بافتی سفت، طعمی شیرین و به رنگ زرد متمایل به قرمز با هسته‌ای متصل به گوشت است.

انواع هلو پاییزه

هلو پاییزه یکی دیگر از انواع هلو است که دیرتر از سایر نهال‌های هلو میوه دهی دارد انواع هلو پاییزه شامل:

• نهال هلو پاییزه
• نام دیگر این نهال هلو تبریزی است و زادگاه این نهال مشگین شهر است از همین رو نهالی دیر گل و مناسب برای مناطقی با ارتفاع 2000 متر از سطح دریا است.
• شروع باردهی نهال هلو پاییزه از سال دوم بعد از کاشت است و عمر باردهی مفید آن در حدود 16-13 سال است.
• میزان میوه دهی این نهال 100 تن در هکتار است و میوه‌هایی آبدار و شیرین با رنگ پوست قرمز تولید می‌کند.

بهترین هلو ایران

نمی‌توان به طور قطع نام یک نهال را به عنوان بهترین هلو ایران نام برد زیرا نهال‌های مختلف هلو هر کدام مناسب منطقه‌ای خاص هستند و چنانچه در منطقه مناسب خود کاشته شوند و به خوبی از آن‌ها مراقبت شود بهترین محصول را تولید می‌کنند به عنوان مثال که نهال هلو انجیری مناسب مناطق سردسیری، نهال هلو قجیر قانات مناسب مناطق معتدل و نهال هلو کاردی مناسب مناطق گرم و مرطوب و نهال هلو پلنگی مناسب مناطق گرمسیری است.

اما به طور کلی می‌توان گفت از میان انواع نهال‌های هلو، نهال هلو انجیری، نهال هلو زعفرانی، نهال هلو پلنگی، نهال هلو کاردی پیش رس، نهال هلو آلبرتا و نهال هلو قجیر قانات یکی از بهترین انواع هلو است که بیشترین سازگاری را با شرایط آب و هوایی مختلف کشور دارد و محصول مرغوبی تولید می‌کند.

نتیجه گیری

در کشورمان انواع هلو کاشت می‌شود که نام برخی از آن‌ها را در بالا بیان کردیم اما لازم به ذکر است تمام آن‌ها در تمام شرایط آب و هوایی به طور یکسان عمل نمی‌کنند که هر کدام از آن‌ها مناسب منطقه‌ی خاصی از کشور هستند و می‌بایست با توجه به شرایط آب و هوایی و خاکی منطقه مورد نظر و نیازهای رشدی درخت هلو یکی از انواع هلو را انتخاب کرد.

پس به باغدارانی که قصد کاشت درخت هلو دارند توصیه می‌شوند پیش از انتخاب و خرید نهال هلو با یک مهندس کشاورزی فعال در نهالستان‌های معتبر صحبت کنند تا پس از ازیابی‌های لازم بتوانند بهترین نهال هلو را انتخاب کنند.