امروزه با توجه به نیاز روز افزون جمعیت بشر به غذا و نیز تمایل بیشتر مردم به سمت مصرف میوه و سبزی سبب شده است که باغداری بیش از گذشته رونق داشته باشد و افراد بیشتری تمایل داشته باشند در حیطه کشاورزی و باغداری فعالیت کنند و از این طریق سرمایه گذاری کنند از این رو باغداران و سرمایه گذاران پیوسته به دنبال افزایش میزان بازدهی باغ و مزرعه خود هستند بنابراین باید بتوانند عواملی که موجب محدودیت عملکرد باغ یا مزرعه آنها میشود را شناسایی کنند و راه کنترل و مقابله با آن را نیز بیاموزند.
یکی از مهمترین عوامل محدود کنند میزان باردهی درختان میوه و مزارع آفات مختلف و بیماریهای گوناگون هستند که برای کنترل آثار خسارت این عوامل بر باغ و مزارع و تاثیر آنها بر کاهش عملکرد درختان روشهای مدیریتی گوناگونی وجود دارد که یکی از روشهای موثر آن سم پاشی با سموم مختلف است، سم پاشی درختان میوه و مزارع از دیر باز برای کنترل انواع آفات و بیماریها روشی موثر و سریع الاثر بوده است به همین منظور شناخت انواع سم در باغ که برای کنترل آفات و بیماریهای درختان میوه استفاده میشود خالی از لطف نخواهد بود بنابراین پالیز نهال بر خود واجب میداند که به عنوان یکی از بزرگترین نهالستانهای کشور لیستی از انواع سم در باغ در اختیار شما عزیزان قرار دهد پس تا انتها با ما همراه باشید
سم چیست
برای پاسخ به این سوال که سم چیست؟ممکن است سم تعاریف متعددی داشته باشد اما شاید بتوان گفت تعریفی که سازمان غذا و کشاورزی جهانی (FAO) از سم ارائه نموده است، جامعترین تعریفی است که میتوان برای سم بیان نمود و بر این اساس هر مادهای که برای کنترل، کشتن و از بین بردن، ممانعت از به وجود آمدن و پیش گیری از هر نوع آفت، بیماری و علف هرز گیاه، انسان و حیوان که موجب ایجاد صدمه در فرآیند رشد آن شود استفاده میشود سم میگویند که در صنعت کشاورزی سم باید مانع از ایجاد خسارت در زمینه تولید، میزان باردهی و سلامت درختان شود.
انواع سم کشاورزی
انواع مختلفی از سموم در کشاورزی و باغداری استفاده میشود و ممکن است که دارای دسته بندی متفاوتی باشند که یکی از دسته بندیهایی که برای انواع سم کشاورزی و باغداری میتوان در نظر گرفت دسته بندی بر اساس جامعه هدف سم است که بر این اساس سموم مختلف به چند گروه زیر تقسیم بندی میشوند
حشره کش ها
حشره کشها گروهی از سموم شیمیایی هستند که برای کنترل حشراتی که در مزارع و باغهای مختلف ایجاد خسارت میکنند استفاده میشوند و میتوانند حشرات آفت و خسارت رسان را در مراحل مختلف رشدی از بین ببرند و به اصطلاح کنترل کنند
قارچ کش ها
قارچها گروهی از عوامل بیمارگر هستند که موجب ایجاد خسارات هنگفت در مزارع مختلف و باغها میشوند و برای کنترل این عوامل بیمارگر خطرناک از سمومی موسوم به قارچ کش ها استفاده میشود که این سموم قارچ کش اثرات متفاوتی بر روی جامعه هدف خود خواهند داشت و از طرق مختلف موجب کنترل این گروه از عوامل بیمارگر در باغها خواهند شد
کنه کش ها
گروهی دیگر از آفاتی که ممکن است میزان بارهی و سلامت درختان میوه و مزارع مختلف را تحت تاثیر قرار دهند کنهها هستند که جزو آفات مکنده و البته خسارت زا در باغها و مزارع به شمار میروند که علاوه بر خسارت مستقیم ممکن است سبب انتقال بیمارگرهایی مانند ویروسها شوند از این رو برای کنترل آنها میتوان از سموم کنه کش استفاده نمود.
علف کش ها
علفهای هرز یکی از عواملی هستند که با رقابت در جذب آب، نور و مواد غذایی در باغها و مزارع با درختان و محصولات زارعی میزان باردهی آنها را تحت تاثیر قرار میدهند همچنین ممکن است که موجب افزایش خسارت آفات و عوامل بیمارگر گردند که برای کنترل این عوامل از سمومی به نام علف کش استفاده میشود
باکتری کش
یکی از عوامل بیمارگر بسیار خطرناک که سالانه خسارات بسیار سنگینی به باغات میوه مختلف وارد میکند و بیماریهای خطرناکی در باغات میوه ایجاد میکنند باکتریهای بیمارگر گیاهی هستند که برای کنترل آنها از سموم باکتری کش استفاده میشود.
تقسیم بندی سموم بر اساس نحوه اثر
پیشتر عنوان کردیم که سموم کشاورزی را میتوان با عنوانین مختلف تقسیم بندی نمود که بر اساس نحوه اثر نیز میتوان سموم را دسته بندی نمود که بر این اساس سموم بر دو دسته سیستمیک و تماسی تقسیم نمود
سموم سیستمیک Systemic
سموم سیستمیک پس از استفاده و پاشش، توسط گیاه جذب شده و وارد گیاه شده و با شیره گیاهی ترکیب میشوند و از این طریق بر آفات و بیمارگر هدف تاثیر میگذارند چرا که آفت و یا عوامل بیمارگری که از شیره گیاه تغذیه میکنند تحت تاثیر قرار میگیرند و از بین میرود و یا رشد و علائم خسارت آنها متوقف میشود، سموم سیستمیک برای گروهی از آفات و عوامل بیمارگر که ممکن است از تماس مستقیم با سم در امان باشند استفاده میشوند
سموم تماسی Contact
گروهی از سموم شیمیایی که برای کنترل آفات و عوامل بیمارگر استفاده میشوند قادر نیستند جذب گیاه شوند این گروه از سموم به طور مستقیم بر آفت هدف اثر خواهند گذاشت و از این رو سموم تماسی نامیده میشوند، سموم تماسی برای آفات و عوامل بیمارگری قابل استفاده هستند که در معرض مستقیم سم قرار دارند
دوره کارنس چیست
یکی از اصلاحات مهمی که در خصوص سموم مختلف واجب است که هر کشاورز و باغداری از آن آگاه باشد دوره کارنس سموم مختلف است از این رو باید بدانید دوره کارنس به مدت زمانی گفته میشود که سم در گیاه و محصول باقی میماند و باید دقت کنید در این زمان از خوردن محصول سم پاشی شده پرهیز نمایید از این رو دوره کارنس بسیار پر اهمیت است و هر سمی دوره کارنس مختص خود را دارد که باغدار و کشاورز باید از آن آگاه باشند و پیش از سپری شدن دوره کارنس سم اقدام به برداشت محصول و عرضه آن به بازار فروش ننمایند
انواع سم مورد استفاده درختان میوه مختلف
با توجه به اهمیت تاثیر آفات و عوامل بیمارگر بر میزان باردهی درختان میوه، بر آن سعی شده است که مهمترین سموم مورد نیاز برخی از مهمترین درختان میوه که در ایران کشت میشوند را به تفکیک و به اختصار بیان نماییم
درخت گردو
درخت گردو یکی از با ارزشترین درختان میوه است که در بین باغداران از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و ممکن است مورد حمله آفات و عوامل بیمارگر مختلفی قرار بگیرد که میزان باردهی آن را کاهش دهند
مهمترین آفات و بیماریهای درختان گردو
درخت گردو مورد حمله آفات و بیمارگرهای مختلفی قرار میگیرد که مهمترین آنها شامل بلایت گردو، لکه سیاه گردو، باکتریوز گردو، کرم گردو، پروانه فری است
سموم مورد استفاده برای کنترل آفات و بیماری های درختان گردو
برای کنترل آفات درختان گردو مهمترین انواع سم در باغ گردو که استفاده میشود شامل موارد زیر است
- محلول بردوفیکس
- سموم قارچ کش مانند ریدومیل و فسفیت
- سم دیازینون
- سم اکسی کلرور مس
- سم اتیون
- روغن ولک
- سم کوپراوی
درخت پسته
درخت پسته نیز به عنوان یکی از اقتصادیترین درختان موجود برای احداث باغ تجاری به شمار میرود که آفات و عوامل بیمارگر آن به شرح زیر است
مهم ترین آفات و بیماریهای درختان پسته
پسیل پسته، بیماری گموز پسته، پروانههای چوب خوار و میوه خوار پسته، پژمردگی ورتیسیلیومی پسته، انواع شپشکها، انواع شتهها، سوسکهای سر شاخه خوار، زنبورهای مغز خوار پسته، نماتدهای پسته، پوسیدگیهای ریشه و طوقه پسته
سموم مورد استفاده برای کنترل آفات و بیماریهای مهم درختان پسته
مهمترین سمومی که برای کنترل آفات و بیماریهای مهم درختان پسته استفاده میشود به شرح زیر است
- سم فوزالن
- سم آمیتراز
- سم کنفیدور
- سم الیت
- سم دیازینون
- سم اتیون
- سم اندوسولفان
- سم دارتون
- سم کلودی
- سم کنسالت
درخت بادام
درختت بادام یکی از درختان با ارزش اقتصادی بالا است که کنترل آفات و بیماریهای آن از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است
مهم ترین آفات و بیماریهای درختان بادام
لکه آجری بادام، لکه غربالی بادام، لب شتری هلو، سوسک سرشاخه خوار، شته سبز بادام، شپشک آردی، شپشک نخودی، سپردار آسیایی، کرمهای طوقه و ریشه و سوسکهای پوستخوار بادام
برخی از مهمترین سموم مورد استفاده برای کنترل آفات و بیماریهای بادام
- سم کاپتان
- سم کاربندازیم
- بوسکالید
- سم کوادریس
- سم دیازینون
- سم متاسیتوکس
- روغن ولک
- سم دروسبان
- سم کنفیدور
درخت سیب
درخت سیب یکی از درختانی است که در مناطق مختلف کشور کشت و بهره برداری میشود که آفات و بیماریهای مهم و انواع سموم درخت سیب مورد نیاز آن به شرح زیر است
مهم ترین آفات و بیماریهای درخت سیب
مهمترین آفات و بیماریهای سیب شامل کرم سیب، لیسه سیب، سپردار واوی سیب، آتشک سیب و گلابی، لکه سیاه سیب، سفیدکهای پودر سیب
سموم مورد استفاده برای کنترل آفات و بیماریهای مهم سیب
- روغن ولک
- سم بنومیل
- سم نوآریمول
- سم دینوکارپ
- سم دروسبان
- سم دیازینون
- سم فوزالن
- سم مالاتیون
- سم مانکوزب
درخت به
آفات و بیماریهای مهم درخت به و نیز انواع سم در باغ به که برای کنترل آفات مهم این درخت استفاده میشود به شرح زیر است
مهمترین آفات و بیماریهای درخت به
پروانه میوه خوار، بیماری آتشک، گال تاج به، سفیدک پودری، پوسیدگی قهوهای، کرم سیب
سموم مورد استفاده برای کنترل آفات و بیماریهای مهم به
- سم اکسی کلرور مس
- سم بردوفیکس
- سم دیازینون
- سم آمیتراز
- سم کائولین
درخت گیلاس و درخت آلبالو
درخت گیلاس و درخت آلبالو از جمله درختان مهمی است که در ایران کشت میشوند که آفات و بیماریهای آن و سمومی که برای آنها استفاده میشود به شرح زیر است
مهم ترین آفات و بیماریهای درختان گیلاس و آلبالو
درختان گیلاس و آلبالو مورد حمله آفات و بیماریهای مهمی مانند مگس گیلاس، کنه قرمز، انواع شتهها، انواع شپشکها، لیسه و پروانه فری قرار بگیرد
سموم مورد استفاده برای کنترل آفات و بیماریهای مهم گیلاس و آلبالو
- سم دیازینون
- سم زولون
- سم فن والریت
- سم کلرپیریفوس
- سم کاربندازیم
بیشتر بخوانید: تاثیر سمپاشی درخت آلبالو
درخت هلو
ایران یکی از برترین تولید کنندگان درخت هلو در جهان به شمار میرود، آفات و بیماریهای مهمی این درختان را مورد حمله قرار خواهند که برخی از مهمترین آنها و انواع سم در باغ هلو مورد نیاز برای کنترل آنها به شرح زیر است
مهم ترین آفات و بیماریهای درختان هلو
آفات و بیماریهای مهم هلو شامل لکه غربالی هلو، لب شتری هلو، شانکر باکتریایی هلو، انواع شتهها، کرم هلو، سفیدک پودری و پوسیدگیهای فیتوفترایی است
سموم مورد استفاده برای کنترل آفات و بیماریهای مهم درخت هلو
- سم اکسی کلرور مس
- سم کاپتان
- سم کاربندازیم
- سم بنومیل
- سم دیازینون
- روغن ولک
- ترکیب بردوفیکس
- سم دروسبان
درخت زردآلو
درخت زردآلو نیز مورد حمله آفات و بیماریهای مختلفی قرار میگیرد که برای کنترل آنها باید از سموم مختلفی که به شرح زیر هستند استفاده شود
مهم ترین آفات و بیماریهای درخت زردآلو
انواع شته ها، شانکر باکتریایی زرد آلو، لکه غربالی، لاروهای برگ خوار، سفیدک پودری
سموم مورد استفاده برای کنترل آفات و بیماریهای درختان زردآلو
- سم دیازینون
- روغن ولک
- سم اکسی کلرور مس
- سم بردوفیکس
- سم فوزالن
- کاپتان
درخت شلیل
درخت شلیل یکی از درختان میوه هسته دار است که مانند سایر درختان میوه ممکن است که میزان باردهی آن توسط برخی از عوامل بیمارگر و آفات مختلف کاهش یابد که برخی از مهمترین آنها و نیز انواع سم در باغ مناسب، برای کنترل آنها را نام خواهیم برد
مهم ترین آفات و بیماریهای درختان شلیل
انواع شتهها، انواع مختلف شپشکها، پوسیدگی قهوهای، شانکر باکتریایی، سفیدک پودری از جمله مهمترین بیماریها و آفات درختان شلیل به شمار میروند
سموم مورد استفاده برای کنترل آفات و بیماریهای مهم درختان شلیل
- سم دیازینون
- سم کاپتان
- سم دینوکارپ
- سم اکسی کلرور مس
- سم آدمیرال
- سم دورسبان
درخت گوجه سبز
درخت گوجه سبز یکی از درختان محبوب است که میوههای آن همیشه به صورت نوبرانه در اواسط بهار روانه بازار فروش میشود که آفات و بیماریهای آن و سمومی که برای کنترل آنها استفاده میشوند را برخواهیم شمرد
مهم ترین آفات و بیماریهای مهم درختان گوجه سبز
آفات و بیماریهایی که درختان گوجه سبز را مورد حمله قرار میدهند شامل کرم آلو، انواع شپشکها، انواع شتهها، پوسیدگیهای قارچی و شانکر باکتریایی
سموم مورد استفاده برای کنترل آفات و بیماریهای مهم درخت گوجه سبز
- سم دیازینون
- سم کاپتان
- سم اکسی کلرور مس
- سم فتوفنتامین
- سم کنفیدور
- اتیون
درخت انگور
یکی از محصولات بسیار مهم و کاربردی درخت انگور است که آفات و بیماریهای مهم و سموم مورد نیاز آن را معرفی خواهیم نمود
مهم ترین آفات و بیماریهای درختان انگور
سفیدک داخلی، سفیدک سطحی، زنجره مو، گال طوقه، کرم خوشه خوار انگور و شپشک آرد آلو مو از جمله آفات و بیماریهای مهم درخت انگور به شمار میرود
سموم مورد نیاز برای کنترل آفات و بیماریهای مهم درخت انگور
- سموم گوگردی
- سم کاپتان
- سم مالاتیون
- سم اتیون
- سم اکسی کلرور مس
- سم بردوفیکس
- سم زینب
- سم کنفیدور
- سم کلرپیریفوس
- سم کاراتان
- سم لوفوکس
- سم متالاکسیل
درخت گلابی
درخت گلابی یکی دیگر از درختانی است که در ایران دارای طرفداران زیادی است که معرفی آفات و بیماریهای مهم آن و انواع سم در باغ که برای کنترل آن استفاده میشود خالی از لطف نخواهد بود
مهم ترین آفات و بیماریهای درخت گلابی
مهمترین آفات و بیماریهای درختان گلابی شامل پسیل گلابی، انواع شته، کنه سبز، سفیدک سطحی، شانکر گلابی، پوسیدگی طوقه و ریشه گلابی، کرم گلابی، سوسک شاخدار و غیره است
سموم مورد استفاده برای کنترل آفات و بیماریهای مهم درخت گلابی
- سم کنفیدور
- سم موسپیلان
- سم دیازینون
- روغن ولک
- سم کوپر اویت
انواع سموم درختان میوه بر اساس کاربرد
سم پاشی یکی از موثرترین روشهای کنترل آفات و بیماریها و علفهای هرز در باغات میوه به شمار میرود و گرچه استفاده از سموم شیمیایی ممکن است اثرات
زیست محیطی مخربی بر جای بگذارد اما کاربرد و تاثیر فوق العاده آن در کنترل آفات و بیماریها و میزان خسارات آنها امکان حذف این روش کنترلی را به کلی برای جوامع امروزی از بین برده است
از این رو با توجه به اهمیت سموم مختلف در مدیریت آفات و بیماریهای باغات میوه و به منظور آگاهی باغداران عزیز اسامی برخی از مهمترین انواع سموم درختان میوه و کاربرد آنها را به صورت خلاصه در جدول زیر گرد آورده شده است
نام سم | کاربرد |
کــلرپـیریـفوس | حشره کش غیر سیستمیک، با اثر تماسی و گوارشی، کنه کشی |
پرمترین | حشره کش با خاصیت تماسی |
سایپرمترین | حشره کش غیر سیستمیک، با اثر تماسی و گوارشی |
دلتامترین | حشره کش غیر سیستمیک، با اثر تماسی و گوارشی، کنه کش |
دیکلروس | حشره کش غیر سیستمیک با اثر تماسی و گوارشی، با اثر تدخینی، کنه کشی |
پیریمیکارب | حشره کش انتخابی، با اثر تدخینی |
آبامکتین | حشره کش با اثر تماسی و گوارشی، کنه کش |
فن وال رایت | حشره کش غیر سیستمیک با اثر تماسی و گوارشی |
تری کلرفن | حشره کش غیر سیستمیک با اثر تماسی و گوارشی |
دیازینون | حشره کش غیر سیستمیک با اثر تماسی و گوارشی و تنفسی |
دیمتوات | حشره کش سیستمیک با اثر تماسی و گوارشی |
فن پروپاترین | حشره کش و کنه کش با اثر تماسی و دور کننده |
اتیون | حشره کش و کنه کش، غی سیستمیک با اثر تماسی |
پروفنوس | حشره کش و کنه کش غیر سیسیتمیک، با اثر تماسی و گوارشی |
اکسی دیمتون متیل | حشره کش و کنه کش سیستمیک، با اثر تماسی و گوارشی |
ایمیداکلوپراید | حشره کش سیستمیک با اثر تماسی و گوارشی |
استامی پراید | حشره کش سیستمیک با اثر گوارشی و تماسی |
فنیتروتیون | حشره کش سیستمیک با اثر تماسی و گوارشی |
ایندوکساکارب | حشره کش غیر سیستمیک با اثر تماسی و گوارشی |
مالاتیون | حشره کش غیر سیستمیک با اثر تماسی و گوارشی |
هگزا فلومورون | حشره کش سیستمیک |
پیری پروکسی فن | حشره کش هورمونی |
فوزالن | حشره کش، کنه کش، غیر سیستمیک با اثر تماسی و گوارشی |
بردوفیکس | قارچ کش تماسی حفاظتی ، بکتری کشی |
ایپرودیون | قارچ کش تماسی، حفاظتی |
رانمن | قارچ کش تماسی، حفاظتی |
مانکوزب | قارچ کش حفاظتی، تماسی |
توپاس | قارچ کش سیستمیک |
هگزاکونازول | قارچ کش حفاظتی، تماسی |
کلروتالونین | قارچ کش حفاظتی، تماسی |
دینوکاپ(کاراتان) | قارچ کش |
بایکور | قارچ کش حفاظتی، تماسی |
بنومیل | قارچ کش حفاظتی، تماسی |
مانکوزب | قارچ کش حفاظتی، تماسی |
مونسترن( پنسیکورون ) | قارچ کش حافظتی، تماسی |
کاربندازیم | قارچ کش سیستمیک |
اکسی کلرور مس | قارچ کشی و باکتری کشی |
آبامکتین | نماتد کش |
واپام( متام سدیم ) | نماتد کش |
فنامیفوس | نماتد کش |
استرپتومایسین | باکتری کش |
والیدامایسین | باکتری کش |
استروبی | قارچ کش سیستمیک |
فوزتیل آلومینیوم | قارچ کش سیستمیک |
ناپروپامید | علف کش |
گلایفوزیت | علف کش |
توفوردی | علف کش |
نتیجه گیری
شناخت انواع سم در باغ یکی از مهمترین و موثرترین روشهای کنترل آفات، عوامل بیمارگر و علفهای هرز موجود باغهای میوه به شمار میرود که اگر در زمان مناسب و با سم و دوز موثر انجام شود اثر باور نکردنی در کنترل آفات و بیماریها خواهد داشت از این رو برای سم پاشی باغهای خود باید حتما از یک کارشناس گیاهپزشکی کمک و راهنمایی دریافت کنید تا علاوه بر اینکه سم پاشی شما موثر واقع شود بلکه از سم پاشیهای بی جا و دوزهای نا مناسب انواع سم در باغ جلوگیری شود و هزینههای باغداری کاهش یابد و اثرات زیست محیطی سم نیز کاهش یابد.
همچنین دقت کنید که سم پاشی باید همراه با سایر متدهای مدیرتی انجام شود تا باغی سالم و فاقد آفات و بیماری داشته باشید که باردهی قابل توجهی دارد و همچنین محیط زیست نیز در اثر استفاده بیش از حد از سموم آلوده نگردد لازم به ذکر است یکی از اصولیترین و ابتداییترین روش کنترل آفات و بیماریها در باغات میوه استفاده از ارقام مقاوم و البته سالم است که توصیه میشود برای نیل به این هدف نهالهای مورد نیاز خود را از نهالستانهای معتبر و با سابقه مانند پالیز نهال خریداری کنید که کلیه نهالهای خود را تضمین مینمایند و باغدار با خیالی آسوده میتواند نهال خود را خریداری و کشت نماید
سلام.برای گیاهان باغچه چه سمی موثر است؟
سلام دوست عزیز شرکت پالیز نهال در ضمینه نهال تخصص داره در ضمینه گیاهان به سایتهای معتبر که در ضمینه گیاه فعالیتت دارند مراجعه کنید و مقالات مربوطه را مطاله نمایید
باعرض سلام خسته نباشید واقعا موارد فوق خیلی مفید وارزنده بود دست شما درد نکنه از زحمات وآگاهی دهی تون جهان سپاس اگر لطف بفرمایید ومقدور باشد که دوز مورد استفاده هریک از سم ها بطور عموم چقدر باید باشد خیلی ممنون میشم
سلام دوست عزیز چشم حتما در این مورد در همین صفحه در روزهای آتی مطالب مفیدی درج خواهیم کرد