در فصل بهار و با افزایش دما بر روی درختان مثمر من جمله درخت بادام حشرات بسیار ریزی به نام شته با رنگ سبز و گاهی سیاه به بافت و سبزینه برگ حمله می‌کنند. مکانیزم عملکرد این حشره به شکل مکنده و زنندست، به این صورت که شته با سوراخ کردن بافت برگ و سپس فرو کردن خرطوم خود در بخش آوند آبکش گیاه با مکیدن شیره آوند باعث لوله‌ای شدن و جمع شدن برگ‌ها و در نهایت تضعیف گیاه می‌شود.
شته چیست؟
این حشره فراگیر قابلیت صدمه به اکثر درختان و گیاهان را داشته و با تغذیه از شیره برگ درخت بادام، با ایجاد کپک‌های سفید شکل باعث کاهش فتوسنتز و مکش شیره برگ‌ها می‌شود. شته به دلیل فراری بودن از نور مستقیم، حشره‌ای ساکن در سایه بوده و معمولاً با جایگیری پشت برگ درخت و تغذیه از شیره آوند باعث چسبناکی برگ، شاخه و تنه درخت می‌شود. حشره‌ای زمستان گذران است که در قالب تخم حشره با قرار گرفتن روی علف های هرز یا بقایای درخت، با آغاز فصل بهار شروع به فعالیت و مهاجرت کرده و مهمان درخت می‌شود.
چنانچه رصد باغ بادام از بابت وجود شته به درستی انجام شود قبل از پیچ خوردگی با سم مالاتیون قابل کنترل است، اما اگر برگ‌ها در اثر غفلت و کوتاهی در سمپاشی به موقع دچار آسیب و پیچ خوردگی شوند می‌توان با سم‌های سیستماتیک مانند: افوریا، ی پراید، کنفیدور و سم تدخینی پریمور با آن مقابله کرد. سم دیازینون به دلیل پیچیدگی و لوله‌ای شدن برگ و پنهان شدن شته در زیر آن اثر قابل ملاحظه‌ای نداشته و برخلاف باور غلط عموم باغداران مکانیزم مطلوبی در مواجهه با این آفت ندارد. در این مقاله سعی کردیم موارد مهم در جهت مقابله با این آفت را ذکر کنیم با ما همراه باشید.
چرا درخت بادام شته می‌زند؟
شته از جمله آفات خسارت زایی است که به شکل تهاجمی و گروهی درختان ضعیف بادام که از ارقام مقاوم نبوده و به دلیل تغذیه نامناسب قوا و بنیه کافی را نداشته و دچار ضعف می‌شود را مورد حمله قرار داده و از آن تغذیه می‌کند. قطعاً عدم رسیدگی و تغذیه مناسب درخت، استفاده بیش از حد از کودهای ازت و فقیر شدن عناصر تغذیه‌ای باعث آبکی شدن بافت گیاه و برگ شده و با از بین رفتن ضخامت کوتیکول برگ این درخت مستعد و میزبان شته خواهد شد،
این شته‌ها به سهولت می‌توانند با قدرت مکش بالا در وهله اول سبزینه گیاه را مورد حمله قرار داده، کیفیت و سطح فتوسنتز درخت پایین آمده و در نهایت به خشک شدن، تغییر شکل و حتی از بین رفتن برگ ختم می‌شود، در وهله دوم با پایین آمدن تناژ و کیفیت محصول میزان باردهی و سود نهایی باغدار بسیار تقلیل یافته و باغ بادام جنبه اقتصادی خود را از دست می‌دهد.
علایم آلودگی درخت بادام به شته
از آنجایی که آفت شته معمولاً به صورت دسته‌ای و گروهی درخت بادام را مورد تهاجم قرار می‌دهد و خسارت وارد شده با ریزش میوه بسیار سهمگین خواهد بود لذا رصد مرتب پشت برگ درخت و نوک شاخه‌های جوان می‌تواند سطح آگاهی و آمادگی باغدار را از این عامل خسارت زا افزایش دهد. زیرا درگیر شدن درخت بادام به آفت شته این درخت را مستعد و میزبان عوامل باکتریایی و بیماری‌زا می‌کند که در نهایت به نابودی درخت می‌انجامد.
- استفاده از کارت‌های چسبنده زرد در مجاورت درخت بادام می‌تواند باغدار را از وجود این آفت مطلع کرده و از مقدار آلودگی و جمعیت شته بکاهد.
- یکی دیگر از عواملی که می‌تواند نشان دهنده میزبانی درخت بادام از شته باشد وجود مورچه‌هاست، زیرا مورچه‌ها همزیستی نزدیکی با شته‌ها داشته و به دلیل شیره دوست بودن مورچه این حشره جذب درخت بیمار شده و از شیره آن تغذیه می‌کند همچنین باعث انتقال و جابجایی شته می‌شود. در صورت مشاهده رفت و آمد مورچه روی تنه درخت بادام باید نسبت به درگیر شدن درخت هوشیار باشید.
- از دیگر نشانه‌های ابتلا، پیچیدگی و لوله‌ای شدن برگ‌ها است.
- از جمله دشمنان و کنترل گرهای طبیعی شته، کفشدوزک‌ها هستند که با تغذیه از این آفت کمک شایانی به کنترل و کاهش جمعیت آن می‌کنند. پس در صورت مشاهده جمعیت کفشدوزک‌ها بر روی تنه و شاخه‌های درخت بادام می‌توان از درگیر شدن درخت به شته مطلع شد.
بهترین سموم برای شته درخت بادام کدامند؟
سمپاشی با استفاده از سموم مختلف و قوی در راستای کنترل و دفع انواع بیماری‌ها و آفت‌ها همچون شته از جمله اقداماتی است که در کوتاه مدت بسیار جوابگو بوده، ولی استفاده مداوم و بدون نظر گیاه پزشک بر اساس نوع آفت و جمعیت تهاجمی آن در نهایت می‌تواند علاوه بر از بین بردن تمامی حشرات روی درخت از جمله دشمنان طبیعی، باعث طغیان تهاجمی این آفت و افزایش مقاومت آن شده و نسبت به این اقدامات ایمن کند.
پس باید سمپاشی طبق نظر گیاه پزشک و با توجه به نوع آفت و میزان درگیری در فصول و بازه زمانی مشخص انجام شود تا بالاترین بازدهی و نتیجه‌گیری را داشته باشد. اما از آنجایی که سموم دوره کارنس متفاوتی دارند و مدت ماندگاری آنها در بافت گیاه متغیر است لذا قبل از سمپاشی باید نسبت به دوره برداشت میوه زمان استفاده از سموم تنظیم شود.
1.سم افوریا
سم افوریا با دوره کارنس ۳ روزه یکی از موثرترین سموم جهت سمپاشی درخت بادام در مواجهه با آفت شته است، این سم کاملاً سیستمیک بوده و از آنجایی که شته زیر برگ پنهان می‌شود این سم با قدرت بالا بدون نیاز به سمپاشی پشت یا لابلای برگ و شاخه‌ها می‌تواند با فشار مطلوب و اسپری آن روی قسمت‌های مختلف به صورت مستقیم، تمامی سم موجود در شیره گیاه و آوند به گیاه منتقل شده و هر قسمت که شته از آن تغذیه کند به دلیل وجود سم، مسمومیت و نابودی شته اتفاق می‌افتد.
2.سم مالاتیون
یکی از موثرترین سموم جهت مبارزه با شته که درخت بادام سم مالاتیون است که یک سم غیر سیستمیک با اثر تنفسی، گوارشی و تماسی است. برای از بین بردن شته، شپشک‌ها و کنه بسیار جوابگو بوده، سم مالاتیون ۶۰ درصد از جمله سمومی است که اگر پس از ریزش گلبرگ‌های درخت بادام به موقع و در بازه زمانی حیاتی استفاده شود از کاهش ضخامت کولیتول برگ جلوگیری کرده و از پیچیدگی و لوله شدن آن نیز پیشگیری می‌کند.
3.سم موسپیلان (استامی پراید)
سم استامی پراید از جمله سموم قوی پودری است که دارای اثرات تماسی، گوارشی بوده و با نفوذ به شیره گیاه در مواجهه با آفات مکنده همچون شته‌ها، شپشک‌ها، زنجره‌ها، لاروها و پسیل‌ها موثر است، این سم دوره کارنس ۲۵ روزه دارد و در شرایط مطلوب دما و رعایت اصول تغذیه گیاه می‌تواند سلامت نهال و میوه آن را از لحاظ وجود شته‌ها تضمین کند.
4.سم ایمیداکلوپراید (کنفیدور)
سم ایمیداکلوپراید یا همان کنفیدور از سموم تماسی گوارشی است که سیستمیک با دوره کارنس ۲۱ روز بوده و در مصرفی آن به صورت نیم کیلو در هزار لیتر می‌تواند در مواجهه با آفات برگ‌خوار همچون شته‌ها بسیار موثر بوده و توانایی اثرگذاری روی طیف وسیعی از حشرات را داشته باشد. مقدار و نحوه مصرف آن زیر نظر گیاه پزشک با توجه به پراکندگی و جمعیت آفات و شته‌ها باید تنظیم گردد.
5.سم تدخینی پریمور
از جمله سموم دفع آفت شته سم پریمور است که دارای خاصیت تماسی بوده که به شکل تدخین یا متصاعد کردن گازهای سم باعث نابودی شته می‌شود. حشرات مکنده بعد از تماس با گازهای این سم توانایی لازم را در مهار آنزیم کولین آستراز نداشته و از بین می‌روند. این سم معمولاً به شکل جذب از ریشه بوده و ریشه آن سم را در بافت‌های درخت انتقال داده و با تغذیه شته‌ها از بافت‌های درخت بادام مسمومیت آنها اتفاق می‌افتد.
موارد موثر در کنترل شته درخت بادام بدون سمپاشی
آفت شته از جمله عوامل بیماری زا بوده که جزو آفات دست دو بوده اما عدم رعایت اصول باغداری و توجه به پارامترهای مهم در تقویت گیاه درخت و سمپاشی‌های غیر اصولی باعث مبدل شدن این آفت به یک آفت مخرب درجه یک شده است.
1)تغذیه مناسب درخت بادام: تقویت درخت بادام از طریق تغذیه و کوددهی اصولی و مناسب با توجه به نیاز درخت باعث مقاومت حداکثری دیواره سلولی و قوت درخت بادام می‌شود. کودهای سیلیس، پتاسیم و کلسیم باعث مقاومت و خشبی شدن برگ درخت شده و از آنجایی که شته نسبت به درخت‌های خشبی قدرت مکش کمتری دارد، لذا از هجوم به این بافت‌ها خودداری می‌کند.
2)کاشت ارقام مقاوم: معمولاً ارقام مقاوم به دلیل بستر پرورش اصولی، مرغوب و مناسب دارای برگ‌های خشبی بوده و در مواجهه با تهاجم عوامل بیماری‌زا و آفات برگ‌خوار همچون شته کمتر دچار آسیب می‌شوند.
3)جلوگیری از تنش آبی درخت بادام: استفاده از شیوه‌های آبیاری اصولی و درست همچون آبیاری قطره‌ای باعث مدیریت میزان آب مصرفی شده و از بیماری‌هایی همچون پوسیدگی طوقه پیشگیری می‌شود. بیماری طوقه باعث مستعد شدن درخت نسبت به حضور آفت شته می‌شود.
4)حذف بقایای گیاهی و علف های هرز پای درخت: آفت شته دو میزبانه بوده و معمولاً نوع زمستان گذران آن بر روی علف‌های هرز و بقایای گیاهی موجود در پای درخت گذران زمستان می‌کند و سوزاندن بقایا و علف‌های هرز می‌تواند نوع زمستان گذران این آفت را نابود کرده و از تکثیر جمعیت آن در بهار جلوگیری کند.
5)خرید نهال سالم: انتخاب نهالستان مجوزدار و معتبر جهت خرید نهال بادام سالم می‌تواند از ورود نهال آلوده به کلونی شته به باغ شما جلوگیری کند. معمولاً نهال‌هایی که در شرایط مناسب پرورش داده می‌شوند و دارای گواهی‌های سلامت گیاه پزشکی هستند، از لحاظ قیمت رنج متفاوتی دارند، در مقابل نهال‌های بی‌کیفیت ارزان هستند لذا در هنگام انتخاب قیمت نهال بادام، ارزانی آن ملاک نباشد. پرداخت هزینه بیشتر هنگام خرید نهال سالم و مقاوم به آفات باعث تضمین بهره‌وری و سوددهی بیشتر در آینده خواهد بود.
نتیجه گیری
در این مقاله سعی شد علایم ابتلای درخت بادام به آفت شته، روش‌های مقابله با آن، انواع سموم و موارد موثر در مقاومت حداکثری درخت بادام همچون تغذیه و کوددهی، تنش‌های آبی، رقم مناسب نهال و خرید نهال سالم معرفی شود. جهت خرید نهال، انتخاب نهالستان معتبر و مجهز مانند مجموعه پالیز نهال با چندین دهه فعالیت موفق در حوزه پرورش و فروش نهال بادام در ارقام مختلف و مقاوم موجب محصول دهی باغ شما با کیفیت و تناژ بالا خواهد شد و در نهایت با ارتقای جنبه اقتصادی باغ بادام، میزان سوددهی بی‌نظیری را تجربه خواهید کرد.
شما می‌توانید از طریق وب سایت، شماره‌های درج شده و فرم درخواست مشاوره رایگان نهال درخت بادام مقاوم و سالم را از ما با بالاترین سطح کیفی، شناسه اصالت و گواهی تضمین سلامت گیاه پزشکی دریافت کنید.
سلام وقت بخیر خیلی ممنون از بابت مطالب خوبتون واقعا عالی
سلام، ممنون از توجه شما