باغداری شغلی پر از زیبایی و توام با سختی است که عده­ی زیادی راغب به فعالیت در این حوزه هستند برخی به عنوان یک شغل و برای دست یابی به سود یک باغ احداث می­کنند عده­ای تنها بر اساس میل و رغبت قلبی و تنها جهت بهره مندی از زیبایی­های آن تصمیم به احداث یک باغ می­گیرند و در این صورت باید بدانید احداث یک باغ با کشت درخت پایان نمی­یابد بلکه کشت یک درخت آغاز قصه­ای بلند و شنیدنی است که در این راه طولانی بایستی همواره از درختان خود مانند کودکی نوپا مراقبت کنید تا به ثمر برسند و شما بتوانید از نتیجه زحمات خود بهره مند شوید و در این امر تفاوتی میان یک درخت تنها و یا باغی بزرگ تجاری وجود ندارد چرا که در هر صورت درخت نیاز به مراقبت دارد

بنابراین باید بدانید که درختان مختلف اعم از مثمر و غیر مثمر در طول حیات خویش نیازهای اساسی دارند که بایستی مورد توجه قرار بگیرند که می­توان به فاکتورهایی مانند نور کافی، خاک مناسب، شرایط اقلیمی مناسب، تغذیه صحیح و اصولی، هرس به موقع و علمی، و آب اشاره نمود، بنابراین بایستی بدانید آب یکی از مهم­ترین فاکتورها برای احداث یک باغ و حفظ حیات یک درخت به شمار می­رود که بدون وجود آب احداث باغ غیر ممکن خواهد بود

بنابراین توصیه می­شود برای آگاهی از اصول اولیه آبیاری درختان مختلف تا انتهای مقاله ما را همراهی کنید.

آبیاری درختان مختلف

آب یکی از اساسی­ترین نیازهای هر درختی اعم از مثمر و غیر مثمر است و هرگز نباید بدون دسترسی به منابع آبی کافی اقدام به احداث باغ نمایید چرا که در صورت عدم دسترسی به آب کافی برای تامین نیاز آبی درختان احداث باغ با شکست مواجه خواهد شد و در واقع باغدار سرمایه­ی خود را از بین برده است چرا که آب فاکتوری بسیار موثر در رشد و پرورش یک گیاه است که هرگز نمی­توان آن را نادیده گرفت، این امر حتی در مورد درختانی که به صورت دیم کشت می­شوند نیز صادق است و هرگز نباید چنین تصور کنید که درختان دیم و یا درختان که به کم آبی مقاوم هستند را می­توانید بدون دسترسی به منابع آبی کافی کشت کنید

بیشتر بخوانید: کاشت  نهال  در  مناطق  کم  آب

فاکتورهای تعیین کننده در آبیاری درختان مختلف

برای آبیاری درختان مختلف مانند درختان میوه و سایر درختان مختلف بایستی به عوامل و فاکتورهای متعددی دقت کنید تا بتوانید نیاز آبی یک درخت را به درستی و البته به موقع بر طرف نمایید و درخت بتواند نهایت بهره را از آبی که در اختیارش قرار گرفته برداشت کند و در طول حیات خود دچار تنش­های مختلف آبی نگردد تا سلامت و رشد آن دچار خلل نگردد، از این رو عوامل و فاکتورهای موثر بر آبیاری درختان مختلف را می­توان به شرح زیر دسته بندی نمود

1.نوع و رقم درخت

اولین فاکتوری که برای آبیاری درختان مختلف باید به آن توجه کنید نوع درخت است چرا که درختان مختلف از لحاظ نیاز آبی متفاوت هستند بدین معنی که برخی درختان به آب بیشتر و برخی به آب کمتری احتیاج دارند و در برابر کم آبی مقاوم هستند از این رو پیش از تنظیم برنامه آبیاری باغ و یا درختان خود ابتدا به نوع درختی که کشت نموده­اید دقت نمایید، همچنین ارقام مختلف یک نوع درخت نیز ممکن است نیاز آبی متفاوتی داشته باشند و برخی ارقام نیاز آبی بیشتر و برخی ارقام نیاز آبی کمتری خواهند داشت پس توجه به رقم درخت نیز برای آبیاری درختان مختلف حائز اهمیت است.

2.بافت خاک

از عوامل و فاکتورهای بسیار تاثیر گذار بر آبیاری درختان مختلف می­توان به بافت خاک به عنوان یکی از مهم­ترین فاکتورها نام برد چرا که خاکی که ظرفیت نگه داری آب بیشتری دارد قادر است مدت زمان بیشتری آب را در خود نگه داشته و در اختیار درختان قرار دهد پس درختانی که در چنین خاک­های کشت شده­اند به آب کمتری و با فواصل طولانی­تری احتیاج خواهند داشت، در مقابل خاکی که توانایی نگه داری آب کمتری دارد با سرعت بیشتری خشک شده و درختانی که در چنین خاک­هایی کشت شوند به آب بیشتر و فواصل آبیاری کوتاه­تری احتیاج دارند بنابراین باید هنگام آبیاری درختان خود بافت خاک باغ خود را مد نظر قرار دهید سپس به تنظیم برنامه آبیاری برای باغ خود بپردازید

3.سن درخت

بی شک سن درختان در میزان نیاز آنها به آب تاثیر گذار است و این امر بر کسی پوشیده نیست از این رو هنگام آبیاری درختان خود و یا باغ خود نبایستی تمامی درختان را به یک اندازه و در یک زمان آبیاری نمایید چرا درختان جوان­تر به حجم آب کمتر و در فواصل کوتاه­تری نیاز دارد و درختان مسن به دلیل تنومند شدن، بزرگ شدن ریشه و افزایش حجم اندام­های هوایی آن به حجم آب بیشتری در هر بار آبیاری نیاز خواهند داشت که این حجم آب باید را با فواصل طولانی­تری در اختیار درختان قرار دهید

4.شرایط اقلیمی و آب و هوایی منطقه

برای آبیاری درختان مختلف باید عوامل متعددی را در نظر داشته باشید سپس برای انجام آبیاری این درختان اقدام کنید و یکی از عواملی که بر آبیاری درختان مختلف موثر است شرایط اقلیمی و آب و هوایی منطقه­ای است که باغ در آن محیط قرار دارد به عنوان مثال درختان در مناطق گرم و خشک ممکن است به آبیاری بیشتری احتیاج داشته باشند نسبت به درختانی که در یک منطقه معتدل کشت شده­اند چرا که در این مناطق بارش­های جوی مناسب ممکن است نیاز آبی درختان را تامین کند و نیاز به آبیاری در این مناطق کمتر احساس شود.

5.زمان و فصل آبیاری

بدون شک نیاز آبی درختان در فصول مختلف یکسان نخواهد بود بلکه درختان مختلف مانند درختان میوه­ی مختلف در فصول مختلف به حجم معینی آب و فواصل متفاوت نیاز خواهند داشت و بسیار واضح است که درختان میوه مختلف در فصول گرم سال مانند تابستان به آب بیشتری نسبت به فصول سرد سال مانند زمستان نیاز خواهند داشت زیرا در فصول گرم علاوه بر اینکه میزان تبخیر و تعرق از سطح گیاه و خاک بیشتر است درخت به دلیل باردهی به آب و مواد غذایی بیشتری نیاز خواهد داشت، بنابراین درختان در فصول گرم به حجم بیشتری آب و با فواصل کوتاه­تری نیاز خواهند داشت در مقابل این مقدار در فصول سرد سال کاهش خواهد یافت و نیز فواصل آبیاری نیز بیشتر خواهد شد، حتی در بعضی مناطق به دلیل وجود باش­های جوی ممکن است درختان در فصول سرد مانند زمستان، به آبیاری احتیاج نداشته باشند

6.روش آبیاری درختان

از جمله عوامل تاثیر گذار بر آبیاری درختان میوه مختلف می­توان به روشی که با آن درختان و باغ را آبیاری می­کنیم اشاره نمود، این امر بر کسی پوشیده نیست که روش­های مختلف آبیاری حجم متفاوتی از آب مصرف می­کند برخی از روش­های آبیاری به حجم بیشتری آب نیاز خواهند داشت در مقابل برخی دیگر موجب صرفه جویی در حجم آب خواهند شد و راندمان آب آبیاری را افزایش خواهند داد، بنابراین برای آنکه یک برنامه آبیاری اصولی داشته باشید باید روش آبیاری درختان را نیز در نظر بگیرید.

انواع روش­های آبیاری درختان میوه

برای آبیاری درختان میوه روش­های متنوعی وجود دارد که باغداران در مناطق مختلف برای آبیاری باغ­های خود با توجه به شرایط و امکانات خود روشی ویژه­ی خویش را برمی­گزینند که روش­های مختلف آبیاری درختان میوه به طور کلی به دو گروه سنتی و مدرن تقسیم می­شود که می­توان مهم­ترین روش­های آبیاری درختان میوه به شرح زیر خلاصه نمود

  • روش­های سنتی آبیاری درختان
  • روش غرقابی

یکی از روش­های بسیار قدیمی و سنتی آبیاری درختان میوه آبیاری به روش غرقابی است در این روش تمام سطح باغ با حجم زیادی از آب پوشیده می­شود و ممکن است درختان تا قسمت طوقه در داخل آب قرار بگیرند و حجم زیادی آب مصرف می­شود

  • روش نواری

در این روش از آبیاری در دو سمت درختان نوارهایی حفر می­شوند و آب در داخل این شیارها و یا نوارها جاری می­شود تعداد این نوارها و یا شیارها، عمق آنها و فاصله آنها از درختان و نیز از یکدیگر با توجه به سن درخت، نوع آن و عوامل متعدد دیگر مشخص می­شود

  • روش جوی و پشته

در این روش درختان را در روی پشته­هایی می­کارند و آب در داخل جوی­هایی که در کنار این پشته­ها قرار دارد جریان می­یابد و به ریشه درختان می­رسد.

مزایا آبیاری درختان به روش سنتی

قطعا هر روش آبیاری که برای درختان خود انتخاب می­کنید دارای مزایایی خواهد بود که روش­های سنتی نیز دارای مزایای زیر هستند.

  • این روش­ها به راحتی قابل اجرا هستند و نیاز به تجهیزات خاصی ندارند
  • این روش­ها ارزان و کم هزینه هستند چرا که نیاز به تاسیسات خاصی ندارند
  • روش­های سنتی مانع از تشدید شوری خاک می­شوند

معایب آبیاری درختان به روش سنتی

قطعا در کنار مزایا، روش­های سنتی معایبی نیز خواهند داشت که مهم­ترین معایب روش­های سنتی آبیاری درختان میوه به شرح زیر خلاصه می­شود

  • هدر رفت آب در این روش­ها بسیار زیاد است
  • حجم آب مصرفی در روش­ها بسیار زیاد است
  • راندمان آب مصرفی در روش­های بسیار پایین است
  • به دلیل پوشیده شدن تمام سطح باغ از آب علف­های هرز زیادی در باغ می­رویند که علاوه بر آنکه در جذب آب و مواد غذایی با درختان رقابت می­کنند موجب افزایش هزینه­های باغداری می­شوند
  • موجب آب شویی و فرسایش خاک می­شوند
  • بخش اعظمی از مواد غذایی را از دسترس درخت خارج می­کنند
  • به دلیل تماس مستقیم ریشه و طوقه درختان با آب موجب ایجاد بیماری­های پوسیدگی طوقه و ریشه می­شوند
  • در زمین­های شیبدار قابل اجرا نیستند
  • نیاز به نیروی کار زیادی دارد برای انجام عمل آبیاری
  • موجب پخش عامل بیماری در باغ می­شوند چون آب از پای درختان بیمار به درختان سالم جاری می­شود

روش­های مدرن آبیاری درختان میوه

یکی از بهترین روش­های آبیاری درختان میوه آبیاری قطره­ای است، در این روش آب در داخل لوله‌هایی از جنس پلاستیک جریان می­یابد که به وسیله­ی نازل­های مخصوصی آب را به پای درخت به صورت قطره چکانی می­چکاند که تعداد نازل­ها در پای هر درخت و اندازه و سرعت پاشش قطره به سن درخت و عوامل متعدد دیگری بستگی دارد.

آبیاری درخت قطره ای

مزایای استفاده از روش­های آبیاری مدرن

  • افزایش راندمان آب تا بیش از نود درصد به طوری که راندمان آب در روش آبیاری قطره­ای حدود 95 درصد است
  • کاهش حجم آب مصرفی و صرفه جویی در میزان آب
  • کاهش رشد علف­های هرز
  • کنترل بیماری­های ریشه و طوقه
  • قابل اجرا در زمین­های شیب دار
  • کاهش هزینه­های باغداری برای نیروی کار
  • امکان استفاده از کود با استفاده از سیستم آبیاری
  • امکان استفاده از سم با سیستم آبیاری
  • کاهش آب شویی و فرسایش خاک
  • جلوگیری از ضعیف شدن و خارج ننمودن کود و مواد غذایی از دسترس گیاه

معایب استفاده از روش آبیاری تحت فشار

هر روش آبیاری در کنار مزایایی که دارد ممکن معایبی نیز داشته باشد که بایستی با مقایسه معایب و مزایای یک روش و برتری نسبی آن روش را برگزید معایب روش آبیاری تحت فشار به شرح زیر است

  • گران بودن هزینه­های اولیه اجرای سیستم­های تحت فشار
  • گران بودن تجهیزات سیستم­های آبیاری تحت فشار
  • احتمال افزایش میزان شوری خاک
  • هزینه نگه داری این تجهیزات ممکن است برای باغدار زیاد باشد

اما لازم است دقت کنید که با توجه وضعیت کم آبی حاکم بر جو کشور و افزایش راندمان آب در آبیاری قطره­ای تا حدود 95 درصد می­توان از معدود معایب آن چشم پوشی نمود و باغ­های خود را مجهز به سیستم آبیاری قطره­ای نمایید

تاثیرات مثبت رعایت برنامه و نظم آبیاری درختان میوه

باید بدانیم آبیاری درختان مختلف تنها به رساندن آب به پای درختان بدون هدف و برنامه ریزی اصولی خلاصه نمی­شود بلکه بر طرف نمودن تمام نیازهای اساسی درختان اعم از آبیاری بایستی اصولی، برنامه ریزی شده و منظم انجام شود تا بهترین نتیجه حاصل شود از این رو باید بدانید برای آبیاری هر درختی طبق برنامه­ای خاص پیش بروید، از این رو می­توان بیان نمود رعایت نظم و دور آبیاری درختان مختلف دارای فوایدی است که به شرح زیر خلاصه می­شود

  • رعایت نظم آبیاری یا به عبارتی آبیاری برنامه ریزی شده موجب افزایش ظرفیت رطوبت خاک شده و این امر مانع از ایجاد تنش خشکی به درخت شده و در نتیجه درخت قادر خواهد بود سیستم ریشه­ای خویش گسترش دهد و با گسترش سیستم ریشه­ای درخت می­تواند مواد غذایی بیشتری جذب نموده در نتیجه میزان رشد و باردهی آن افزایش خواهد یافت.
  • رعایت نظم آبیاری موجب افزایش کیفیت میوه خواهد شد
  • رعایت نظم آبیاری مانع از ایجاد تنش خشکی و یا تنش پر آبی در درختان می­شود و همین امر سبب افزایش سلامت درخت و افزایش مقاومت آن در برابر آفات و عوامل بیمارگر مختلف خواهد شد
  • آبیاری برنامه ریزی شده درختان موجب افزایش راندمان آب مصرفی در هنگام آبیاری درختان خواهد شد که این امر سبب صرفه جویی در مصرف آب خواهد شد و درخت بیشترین بهره را از آبیاری خواهد برد
  • رعایت دور آبیاری مانع از انجام آبیاری­های بی مورد و با حجم زیاد خواهد شد در نتیجه مانع از خاک شویی خواهد شد

بهترین زمان پایان آبیاری درختان

قطعا بایستی آبیاری درختان میوه در زمانی کاهش یابد و یا قطع شود که برای این امر باید بهترین زمان را انتخاب کنید، شاید عده­ای از باغداران به غلط تصور کنند پس از برداشت میوه بایستی آبیاری درختان را قطع کنند اما لازم است بدانید که درخت موجودی زنده است و تامین نیازهای اساسی آن تنها محدود به زمان میوه دهی نیست، از این رو بهتر است که درختان میوه را پس از برداشت میوه و تا زمانی که دارای برگ هستند آبیاری نمایید، چرا که قطع آبیاری درختان پیش از ریزش طبیعی برگ­ها موجب می­شود که درختان در اثر کم آبی برگ­های خود را از دست بدهند که این امر سبب می­شود درختان حجم کمتری مواد غذایی برای فصل زمستان ذخیره کنند و در سال آینده نیز با قدرت کمتری جوانه بزنند و به گل بروند

از این رو بهتر است با توجه به شرایط جوی و اقلیم منطقه درختان میوه را پس از برداشت میوه و تا زمانی که دارای برگ هستند آبیاری نمایید اما دقت کنید در این مرحله درختان نیازی به آبیاری سنگین نخواهند داشت و حتی ممکن است بارش­های جوی نیاز آبی آنها را تامین کند

آبیاری درختان

نکات تکمیلی آبیاری درختان میوه

  • هنگام آبیاری درختان میوه در فصل بهار به زمان گلدهی درختان بسیار توجه کنید و سعی نمایید در زمان گل دهی درختان میوه را آبیاری ننمایید چرا که آبیاری درختان میوه در زمان گل دهی موجب گل ریزی آنها و در نتیجه کاهش میزان باردهی درختان میوه خواهد شد
  • از ایجاد تنش خشکی به درختان میوه در زمان گل دهی نیز بپرهیزید از این رو بایستی با توجه به زمان تقریبی گل دهی درختان در باغ خود درختان را پیش گل دهی آبیاری نمایید اما دقت کنید این مرحله از آبیاری بایستی سبک و با حجم کم انجام شود
  • برای تعیین دور آبیاری در درختان مختلف حتما از کارشناسان کشاورزی مشاوره و راهنمایی کسب نمایید
  • از آبیاری درختان در فصول سرد سال غافل نشوید به ویژه در مناطقی که بارش­های جوی مساعد نباشد و یا با پراکنش مناسب انجام نشود
  • گرچه تنش آبی در هر مرحله از رشد درخت و میوه خسارت زا خواهد بود اما توجه نمایید که تنش آبی در سه مرحله­ی رشد سریع میوه، مرحله افزایش سایز میوه، مرحله رسیدن و رنگ پذیری از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود و در این مراحل خسارات سنگین­تری به بار خواهد آورد
  • بهترین زمان آبیاری درختان میوه در فصل­های گرم سال ساعات خنک روز است از این رو بهتر است برای آبیاری درختان میوه در فصل تابستان صبح زود و یا عصر هنگام اقدام کنید
  • همچنین برای آبیاری درختان مختلف در فصل­های سرد سال ساعاتی از شبانه روز را انتخاب کنید که هوا گرم باشد و از یخ زدگی درختان ممانعت شود از این رو از آبیاری این درختان در ساعات پایانی روز خود داری کنید چرا که در صورت عدم تابش خورشید ممکن است درختان دچار آسیب­های جدی شوند

نتیجه گیری

یکی از نیازهای اساسی گیاهان مختلف مانند درختان میوه آب است و بایستی آب به صورتی صحیح و اصولی در اختیارش قرار بگیرد چرا که درختان مواد غذایی را نیز از طریق آب دریافت می­کنند و مواد غذایی برای آنکه توسط درخت قابل جذب شود بایستی در آب حل شوند تا درخت بتواند آنها را از طریق ریشه دریافت نماید بنابراین بایستی از اهمیت مساله آبیاری درختان خود غافل نشوید و بهتر است هنگام  خرید نهال   از نیاز آبی و برنامه آبیاری  نهال  خود جویا شوید از این رو بهتر است که نهال­های مورد نیاز خود را از نهالستان­های معتبر و با سابقه خریداری کنید تا کارشناسان مجرب و کارآزموده نهالستان بهترین مشاورین و راهنمایان شما در تمام مدت حیات درخت باشند.

لازم به ذکر است که نهالستان پالیز نهال به عنوان یکی از معتبرترین و بزرگترین نهالستان­های غرب کشور با کادری مجرب و کار آزموده آماده ارائه خدمات مختلف مانند  فروش نهال و مشاوره جهت احداث باغ به باغداران و سرمایه گذاران عزیز است از این رو می­توانید برای تهیه بهترین و با کیفیت­ترین نهال­های میوه مورد نیاز خود به این نهالستان خوش سابقه مراجعه نمایید

برای اطلاعات بیشتر و مشاهده محصولات با کیفیت با گارانتی 2 ساله به صفحه نهال میوه مراجعه نمایید.