دلیل افزایش آفت سرخرطومی گیلاس+ روش کنترل

منظور از آفت سرخرطومی گیلاس (Rhynchites.auratus)  چیست و چگونه به درختان گیلاس و آلبالو خسارت وارد می کند؟ آفت سرخرطومی گیلاس چگونه است و چه ویژگی هایی دارد؟ روش‌های شناخت و مبارزه با سرخرطومی گیلاس چگونه است؟ بهترین روش شناسایی و مبارزه با آفت سرخرطومی گیلاس از نظر متخصصین گیاه پزشکی چیست؟ آخرین یافته‌های گیاه پزشکان درباره شناسایی و نحوه کنترل شیمیایی آفت سرخرطومی گیلاس به ما چه می گوید؟

این ها سوالاتی بوده که ذهن بسیاری از باغداران کشور را به خود درگیر کرده است و عدم آگاهی و شناخت کافی از نحوه پیشگیری و مبارزه با آن، خسارات جبران ناپذیری برای باغداران در پی خواهد داشت. آنچه در این مقاله می خوانید، گزارشی مختصر اما جامع درباره آفت “سرخرطومی گیلاس” است و شامل پاسخ تمام سوالاتی است که باغداران درباره این آفت باید بدانند.

سرخرطومی گیلاس

یکی از آفات مخربی که درختان گیلاس و آلبالو را آلوده خواهد کرد آفتی موسوم به “سرخرطومی گیلاس” است. گیلاس و آلبالو میزبان‌های اصلی آفت سرخرطومی هستند اما به سایر محصولات هسته‌دار مانند هلو، بادام، زردآلو و آلو نیز به عنوان میزبان درجه دوم حمله می‌کنند و از آنها تغذیه می کنند. اگرچه این آفت توانایی تخمگذاری بر روی میزبان‌های درجه دوم را ندارد. این آفت که در بیشتر مناطق میوه‌خیز کشور مشاهده می شود با آلوده کردن میوه های سالم می تواند خسارت بسیار زیادی به همراه داشته باشد.

سرخرطومی گیلاس جزء آفات بسیار مخربی است که در سال‌های اخیر خسارت قابل توجهی داشته است. این آفت از میوه تغذیه می‌کند و میتواند خسارت ۱۰۰درصدی ایجاد کند.

همچنین باتوجه به اینکه گلدهی درختان آلبالو زودتر از درختان گیلاس صورت می پذیرد،  درصورت وجود درخت گیلاس و آلبالو در کنار هم، خسارت آفت سرخرطومی بر روی آلبالو بیشتر به چشم می خورد.

خسارت سرخرطومی گیلاس

خسارت سرخرطومی گیلاس مربوط به فعالیت حشرات کامل و همچنین مرحله لاروی آفت روی میوه است. حشرات کامل با تغذیه از میوه‌های نارس باعث ایجاد سوراخ یا فرورفتگی بر روی میوه می‌شوند و روی میوه ‌های نارس تخمگذاری کرده و همچنین روی تخم ها را با یک ماده قهوه‌ای تیره رنگ می‌پوشانند. این ماده قهوه‌ای رنگ یک ظاهر مخروطی شکل بر روی تخم ها ایجاد می کند. بنابراین محل تغذیه آفت روی میوه به صورت فرورفتگی و محل تخمگذاری آفت روی میوه به صورت ماده ای تیره رنگ و مخروطی شکل دیده می‌شود.

با خارج شدن لاروها از تخم (تفریخ) آن ها از گوشت میوه تغذیه می کنند و سپس به هسته میوه نفوذ می کنند.  با این حال کماکان تغذیه لارو منجر به ریزش میوه نخواهد شد.

بیولوژی یا چرخه حیات آفت سرخرطومی چگونه است؟

سرخرطومی گیلاس یک نسل خود را در دو سال سپری می‌کند. این آفت زمستان را به صورت لارو در خاک محل سایه‌انداز درخت می‌گذراند. طول لارو بالغ تقریبا ۱۲ میلیمتر است و رنگ آن سفید با سر تیره رنگ و خمیده می‌باشد. حشرات کامل در فصل بهار همزمان با گلدهی درخت گیلاس در طبیعت ظاهر می شوند و شروع به تغذیه و تخم‌گذاری می‌کنند. حشرات کامل به رنگ سبز با جلای فلزی هستند و طول آنها ۸ میلیمتر است. هر حشره ماده روی هر میوه تنها یک عدد تخم می‌گذارد. تخم سرخرطومی گیلاس به رنگ سفید مایل به شیری و همچنین بیضی شکل هستند. با خروج لاروها از تخم، طی ۲۴ ساعت به هسته میوه نفوذ می کنند و از محتویات هسته تغذیه می‌کنند. سپس برای ادامه حیات و زمستانگذرانی میوه‌ را سوراخ کرده و خودشان را به خاک محل سایه‌انداز درخت می‌رسانند.

کنترل سرخرطومی گیلاس

افزایش جمعیت آفت سرخرطومی گیلاس ناشی از تغییرات اقلیمی و اکولوژیکی بوده و از طرفی عدم شناخت کافی کشاورزان از زمان دقیق سمپاشی باعث شده است که این آفت در سالهای اخیر به حالت طغیانی درآید و خسارت جبران‌ناپزیری به میزبان خود وارد کند. در ادامه به روش های مبارزه و کنترل سرخطومی گیلاس اشاره می کنیم.

مبارزه زراعی

سرخرطومی گیلاس به صورت لارو در عمق ۵ تا ۱۰ سانتیمتری خاک “زمستان گذرانی” می کند. بنابراین شخم زدن و همچنین یخ آب زمستانه به طور قابل توجهی باعث تلفات جمعیت زمستانگذران این آفت خواهد شد. با این حال توجه داشته باشید که این اقدامات پیشگیرانه باید قبل از فرا رسیدن فصل بهار انجام شود.

از طرفی جمع‌آوری به موقع محصول نیز می تواند بسیار مفید واقع شود. اگر قبل از خارج شدن لارو از هسته میوه، برداشت انجام شود آفت توانایی ورود به خاک را نخواهد داشت و درنتیجه چرخه زندگی آن دچار اختلال خواهد شد. توجه داشته باشید که محصول برداشت شده باید سریعا از باغ خارج شود یا درصورت لزوم از پارچه یا پلاستیک برای پوشش جعبه ها استفاده شود. همچنین لارو‌هایی که بر روی پلاستیک و پارچه قرار میگیرند را را معدوم کرده تا درنهایت جمعیت آفت کاهش پیدا کند.

مبارزه فیزیکی 

در این مرحله کشاورزان باید هنگام صبح و غروب با قرار دادن یک پارچه در زیر درخت و تکان دادن شاخه ها به جمع آوری و نابودی این آفت و در نهایت کاهش جمعیت آن ها اقدام کنند.

کنترل شیمیایی

بهترین زمان سم پاشی علیه این آفت، زمانی بوده که گلبرگ های گیلاس شروع به ریزش می کنند. اگر سابقه حضور آفت سرخرطومی گیلاس پیش از این نیز در باغ دیده شده باشد، یک بار در زمان ریزش گلبرگ ها سمپاشی را انجام داده و و سپس به فاصله دو هفته بعد دوباره سمپاشی را تکرار کنید.

جمع بندی

بدون شک یکی از مهم ترین نکات در نگهداری از باغ گیلاس و آلبالو، محافظت از درختان در برابر انواع بیماری‌ها و آفات است. اثرات برخی از بیماری‌ها و آفات می تواند حتی پس از بهبود کامل بیماری و یا از بین رفتن آفات به طور کامل از بین نرود و در نتیجه بر کاهش میزان محصول دهی و کیفیت آن اثر داشته باشد. از این رو یک باغدار باتجربه همواره باید به انواع آفات و بیماری‌ها آگاهی داشته باشد.

“پالیزنهال” بزرگترین مرکز تولید و عرضه و فروش انواع ارقام نهال پیوندی شناسنامه دار واقع در شمال غرب کشورمان است.این مرکز دارای مدارک معتبر و رسمی از جمله شناسنامه معتبر، گواهینامه رسمی و مجوز از جهاد کشاورزی و موسسه ثبت نهال و بذر میباشد. برای خرید نهال گیلاس از نهالستان پالیز با ما به صورت آنلاین؛ تلفنی و یا حضوری در ارتباط باشید.