نحوه خرید و انتخاب نهال درخت از بهترین نهالستان کشور

طبیعت و فضای سبز بدون وجود درختان عملا بی معنی است و درختان فواید معنوی (با ایجاد فضایی آرامش بخش) و مادی (تولید چوب و میوه) زیادی برای انسان‌ها دارند از همین رو برخی از افراد تمایل دارند به جای نهال، یک درخت بکارند بنابراین خرید درخت نیز رواج زیادی دارد.

به افرادی که تمایل به خرید درخت دارند توصیه می‌شود قبل از خرید هر گونه درختی (مثمر یا غیرمثمر) به درستی آن را بشناسند و با نیازهای رشدی آن آشنا شوند و حتما آن را از یک نهالستان معتبر خریدداری کنند که در این مقاله قصد داریم نکات لازم جهت خرید درخت را یادآور شویم.

تعریف درخت

از نظر گیاهشناسی به گیاهانی بزرگ، قطور، چوبی و بلند قامت که عمر زیادی کرده‌اند و دارای ریشه، ساقه و شاخه خشبی و چوبی شده‌اند درخت می‌گویند که به دو دسته خزان کننده یا همیشه سبز تقسیم می‌شوند و از نظرعلم گیاهشناسی درختان به دو رده نهان دانگان و بازدانگان تعلق دارند.

تعریف بُن درخت

یکی از واژگانی که در هنگام خرید درخت به گوش می‌خورد درخت بُن دار است که منظور درختان سن بالا است که این درختان دارای تنه‌ای قطور، با ریشه‌های عمقی و چند ساله هستند و واژه‌ی بُن درخت به معنای محیط دور تنه است که با محل خروج آن از خاک برابر است که بُن درخت را می‌توان با قراردادن متر بر دور تنه درخت اندازه گیری کرد به عنوان مثال درخت بُن 30 سانتی متر یعنی این که دور تنه آن به اندازه 30 سانتی متر است.

تعریف درخت ریشه پر و تازه کاشت

برخی از خریدداران درخت با واژه درخت ریشه پر و تازه کاشت مواجه می‌شوند که مفهوم آن را به درستی نمی‌دانند منظور این است که درخت مدت زمان زیادی (حداقل یک سال) در گلدان یا ظرف مناسب کاشته شده است و در طی این مدت ریشه‌های آن به اندازه کافی رشد کرده است به طوری که کاملا درون گلدان یا ظرف مربوطه گسترش یافته و تمام فضای آن را کاملا پر کرده است از همین رو به دلیل داشتن سیستم ریشه‌ای قوی دیگر در هنگام جابه جایی دچار خشکی نمی‌شود.

درختان کهنسال

درختان کهنسال یا درختان مسن یک سرمایه با ارزش، طبیعی و زنده به شمار می‌آیند که لازم است که در جهت حفظ و نگهداری آن‌ها  تلاش کرد و درختان مسن مثمر و غیر مثمر ارزش اقتصادی زیادی دارند زیرا علاوه بر ایجاد سایه‌ای مطلوب دارای چوبی مرغوب و با کیفیت هستند که می‌توان در تهیه الوار و خراط گری از آن‎‌‌ها استفاده کرد.

یکی از درختان میوه که با افزایش سن به ارزش اقتصادی آن افزوده می‌شود درخت گردو است زیرا درخت گردو می‌توانند بیش از 100 سال عمر کند و از سن 10 سالگی به بعد وارد باردهی اقتصادی می‌شود و با افزایش سن آن می‌توان با انجام هرس جوانسازی میزان محصول آن را افزایش داد از طرفی درختان کهنسال گردو دارای چوبی بسیار مرغوب هستند که در بازار به قیمت بالایی به فروش می‌رسد از همین رو درخت کهنسال گردو یکی از درختان با ارزش به حساب می‌آیند.

دلایل اهمیت خرید درخت

معمولا برای کاشت هر نوع درختی باید از نهال آن استفاده کرد زیرا نهال کوچک است و به راحتی می‌تواند خود را با شرایط محیط جدید سازگار کند اما گاهی برخی افراد تمایل به خرید درخت دارند زیرا:

• برخی از افراد نمی‌خواهند زمان زیادی جهت رشد نهال و زیباسازی محیط خود صرف کنند.
• برخی از افراد در حیاط منزل یا باغ خود درخت بزرگی داشته‌اند که به دلایل مختلف خشک شده است از همین رو می‌خواهند درختی به اندازه‌ی درخت قبلی در حیاط یا باغ خود بکارند.
• برخی از افراد به دلیل عملیات ساختمان سازی موجب تخریب و از بین رفتن درختان بزرگ شده‌اند که باید به شهرداری جرائم سنگینی پرداخت کنند از همین رو تمایل دارند یک درخت را جایگزین درخت قبلی کنند.
• برخی باغداران با کاشت درختان با سن بالا می‌خواهند سریع‌تر از محصول آن بهره برداری کنند.
• برخی از باغداران از درختان سن بالا به عنوان بادشکن در حاشیه باغات خود استفاده می‌کنند.
• برخی از افراد به دلایل استفاده از الوار و چوب درختان مسن به دنبال خرید درختان بُن دار هستند.

جابه جایی درخت

برخی اوقات صرفا نمی‌خواهید که یک درخت سن بالا را خریدداری کنید بلکه نیاز است آن را جابه جا کنید به این مفهوم که گاهی یک درخت یک درخت مسن و بزرگ در محل احداث یک ساختمان یا یک پروژهای عمرانی واقع شده است و قطع و هر گونه صدمه آن مستلزم پرداخت جریمه سنگین به شهرداری است که در این صورت موضوع جابه جایی درخت مطرح می‌شود و باید درخت را به طور کامل از خاک خارج کرد و به مکان مناسب انتقال داد.

نکات لازم در جهت کاشت یا جابه جایی درخت

• درخت را باید در زمانی که در خواب به سر می‌برد جابه جا کرد و در مکان مناسب کاشت که با توجه به نوع اقلیم منطقه و گونه درخت زمان مناسب را می‌توان انتخاب کرد اما به طور معمول اواسط پاییز یا اوایل بهار زمان مناسب برای انتقال درخت است.
• در زمان کاشت باید به شرایط اقلیمی منطقه دقت کرد و درخت را در اقلیم مناسب و سازگار با آن غرس کرد.
• خاک محل کاشت باید مناسب برای ریشه‌های درخت باشد تا بتواند به خوبی درون بستر جدید خود مستقر شود.
• گودالی که برای کاشت درخت در نظر گرفته می‌شود از نظر ابعاد باید کاملا مناسب با اندازه‌ی ریشه‌های آن باشد.
• باید درختان اطراف محل کاشت را به درستی بررسی کرد تا درگیر آفات و بیماری نباشند و برای آن که از انتقال بیماری از آن‌ها به درخت پیشگیری کرد می‌بایست این درختان را سمپاشی کرد سپس برای کاشت درخت مورد نظر اقدام کرد.
• بعد از کاشت باید درختان را به صورت اصولی و منظم آبیاری کرد تا به غیر از تنش جابه جایی دیگر درگیر تنش خشکی یا غرقابی نشوند.
• باید از کوددهی غیر اصولی و بیش از حد پای درختان خودداری کرد زیرا موجب گیاهسوزی آن‌ها خواهد شد.
• بعد از انتقال یا کاشت درخت باید به خوبی از نگهداری کرد و تمام ساختار آن را به دقت ارزیابی کرد و چنانچه درخت شروع به جوانه زنی و رشد کند نشان دهنده این است که گیرایی یا استقرار درخت در خاک با موفقیت انجام شده است.
• بهتر است تمامی مراحل انتقال یا کاشت درخت زیر نظر یک کارشناس نهالستان صورت گیرد.

جابه جایی درخت به چه صورت انجام می‌گیرد

پیشنهاد می‌شود برای جابه جایی درخت به سراغ یک نهالستان معتبر و متخصص رفت تا کارشناسان آن‌ها با رعایت نکات اصولی و با به کارگیری تجهیزات لازم درخت را جابه جا و غرس کنند تا ریشه‌های درخت زخمی نشوند و سریع‌تر  بتواند خود را با محل کاشت جدید سازگار کند.

به طور معمول از روش روت بال (root ball) برای جابه جایی درخت استفاده می‌کنند که معنی روت به معنی ریشه و بال به معنی توپ است و منظور این اصطلاح این است که ریشه درخت کامل همراه با خاک و به شکل یک توپ از زمین خارج شود تا به ریشه‌ها کمترین آسیب وارد شود.

هزینه‌های جابه جایی درخت

مسلما یک درخت به دلیل داشتن جثه بزرگ‌تر هزینه‌های بیشتری جهت جابه جایی و غرس دارد که این هزینه‌ها بسته به سن درخت، بُن درخت، نوع ماشین آلات انتقال، هزینه کارگر و شرکت یا پیمانکار جابه جا کننده درخت متفاوت است.

نکات لازم جهت خرید درخت

• سازگاری با اقلیم

درخت برخلاف نهال یک گیاه کاملا بزرگ و دارای شاخ برگ زیاد است به این معنی که کاملا با محیطی که در آن رشد کرده سازگار و هماهنگ بوده است از همین رو باید در اقلیمی مشابه با اقلیم قبلی خود کاشته شود و یا به عبارت دیگر کاملا سازگار با اقلیم منطقه جدید باشد.

• سلامت درخت

نکته‌ی بعدی که باید مد نظر قرار داد سلامت درخت است یعنی طوقه، تنه، شاخه‌ها، برگ‌های آن هیچ گونه علائمی ناشی از آفات و بیماری همانند شانکر، خوردگی و زردی برگ‌ها، خشکیدگی شاخه و غیره نداشته باشند.

• بررسی شکل ظاهری درخت

یک درخت مناسب باید حداقل 3 تا 4 شاخه فرعی قوی با زاویه مناسب داشته باشد و ریشه‌های اصلی و فرعی سالم و زیادی داشته باشد و در واقع تنه آن دارای قامتی صاف و تاج آن به خوبی گسترش پیدا کرده باشد.

• انتخاب نهالستان مناسب

گاهی برخی از افراد هیچ گونه اطلاعاتی در مورد درخت ندارند و وقت کافی جهت بدست آوردن اطلاعات لازم ندارند در هر صورت پیشنهاد می‌شود به نهالستان معتبر و با سابقه‌ای مراجعه کنند که در زمینه فروش نهال و درخت سال‌ها تجربه و تخصص دارد تا فروشندگان نهالستان‌ها آن‌ها را در انتخاب درخت مناسب راهنمایی کنند.

یکی از نکات که خریدداران درخت باید در انتخاب نهالستان مد نظر دهند این است که نهالستان مربوطه به قوانین و مقررات شهرداری آشنایی داشته باشند تا با رعایت قوانین مربوطه دیگر خریددار متحمل پرداخت جرائم سنگین به شهرداری نشود.

نحوه‌ی قیمت گذاری درختان بُن دار

عواملی همچون سن درخت یا بُن درخت، نوع رقم آن، مدت زمان نگهداری آن، نوع نهالستان و غیره بر روی قیمت درختان بُن دار تاثیر دارند پس در هنگام خرید نهال بُن دار باید به موارد فوق دقت کرد تا بتوان درختی با قیمت مناسب خریدداری کرد.

خرید نهال بهتر است یا درخت

طبق نظر متخصصان و محققان کشاورزی خرید نهال نسبت به خرید درخت ارجعیت دارد زیرا:

• یک نهال جثه کوچک‌تری دارد از همین رو دارای سیستم ریشه‌ای کوچکتری است و در زمان انتقال به زمین اصلی کمتر دچار آسیب و تنش می‌شود.
• یک نهال سریع‌تر می‌توانند خود را با محیط جدید سازگار کند.
• می‌توان با تغذیه صحیح، هرس به موقع و آبیاری منظم آن را به یک درخت ایده‌آل و مورد نظر خود نزدیک کرد.
• قیمت نهال نسبت به درخت پایین‌تر است.
• هزینه‌های انتقال و جابه جایی بسیار کمتری دارد.
• در هنگام انتخاب نهال هیچ گونه محدودیتی در مورد نوع رقم آن وجود ندارد.
• کاشت یک درخت نیاز به یک تیم متخصص دارد تا کمترین آسیب به آن وارد شود.
• در تمام نهالستان‌های کشور می‌توان نهال را خریدداری کرد.
• یکی از بهترین نهالستان‌ها در زمینه‌ی تولید نهال، نهالستان پالیز نهال است که با داشتن یک تیم حرفه‌ای از زمان خرید نهال تا زمان برداشت محصول خریدداران را پشتیبانی می‌کند.

نتیجه گیری

از نظر متخصصان و مهندسان کشاورزی کاشت و جابه جایی درختان با هزینه‌های زیادی توام است و از نظر علمی برای داشتن یک باغ مطلوب بهتر است از نهال به جای درخت استفاده کرد زیرا به درستی و مطابق با اصول علمی می‌توان آن را پرورش داد و تمام نیازهای رشدی آن را فراهم کرد تا به یک درخت بالغ تبدیل شود شاید یک نهال به نیاز به زمان بیشتری برای تبدیل شدن به درخت داشته باشد اما در نهایت نتیجه مطلوب‌تری به دست خواهد آمد.